در 5 کیلومتری جاده
گلپایگان به
تهران و در شهر گوگد،یکی از قدیمی‌ترین و دیدنی‌ترین بناهای این سرزمین قرار گرفته است بنائی موسوم به "
ارگ گوگد".
تاریخ و زمان ساخت این بنا را به چهار قرن پیش نسبت می‌دهند.
واژه گوگد به معنی "گاو بزرگ" ترجمه شده است. این ارگ دومین بنای خشت و گل
ایران از نظر وسعت و بزرگی می‌باشد که در حال حاضر از آن به عنوان مهمانسرای سنتی استفاده می‌شود.
تنها سند مکتوبی که از این بنا موجود است حدود 130 سال پیش ثبت گردیده است که نشان می‌دهد نصف بنای ارگ توسط شخصی به نام "علیخان بختیاری"به عنوان مهریه به همسرش واگذار شده است.
ارگ گوگد در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و در ساختمان آن وجود طبقات پائین و بالا نشانگر نظام طبقاتی در اجتماع آن روزگار می‌باشد به این صورت که استر و استربان در طبقه پائین و بازرگانان و افراد شاخص در طبقه بالا مسکن می‌گزیدند.
از این دژ در زمانهای صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ یا حمله اشرار به عنوان دژ نظامی استفاده می‌شده است.سوراخ هائی روی دیوارهای مرتفع وجود دارد که از آن به عنوان سیستم امنیتی هشداردهنده استفاده می‌گردیده به این صورت که کبوترها را در این سوراخها اسکان
...مشاهده کامل متن می‌داده اند که شب هنگام با بیقراری و سر و صدای این کبوتران،متوجه ورود مهاجمین توسط قلاب و یا نردبان می‌شدند.
در ساختمان ارگ وجود زیر بنا در اطراف و فضای باز در وسط ، همچنین وجود طبقات پایین و بالا نشان از معماری کاروانسرایی دارد .
این فضاها پس از بازسازی هم اینک بعنوان مهمانسرا با امکانات مدرن شامل سوئیت‌های زیبا با امکانات مناسب مورد استفاده قرار میگیرد .
فضای حیاط ارگ با انواع درختان تزئین گشته است که خستگی را از تن مهمانانش رفع کند ضمن این که حوض وسط حیاط ارگ که با کاشی‌های فیروز‌های تزئین شده است زیبائی حیاط را چندین برابر می‌کند.همچنین در این دژ چاهی عمیق حفر شده است که در زمانهای محاصره وظیفه تامین آب ساکنان داخل ارگ رو بر عهده داشته.
قلعه گوگد مربوط به دوره زند - دوره قاجار است و در گلپایگان، خیابان آیت الله گلپایگانی، کوچه قلعه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع :
http://i-morteza.persianblog.ir/post/174/
http://fa.wikipedia.org/
http://kuhiar.blogfa.com/post/30
http://golshn12.blogfa.com/post/370
