اقلیم : معتدل
نام قدیم : دارالاماره
مساحت : 7436
جمعیت : 72950
شهرستان
لاهیجان یکی از زیباترین شهرستانهای استان
گیلان و
ایران است. موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه کوهپایه‌ای قرار دارد که تپه ماهورهای آن را بوته‌های همیشه سبز چای در ردیف‌کاری‌های منظم هندسی پوشانده‌است.
همچنین معماری بسیار زیبا و خانه‌های ویلایی با سقف‌ها و رنگ‌آمیزی متنوع، جلوه زیبایی به سیمای شهر بخشیده‌اند.
...مشاهده کامل متن به عبارت دیگر در لاهیجان زیبایی‌های طبیعت و شهرسازی یکدیگر را تکمیل کرده‌اند.
این شهرستان سرزمینی هموارو جلگه ای است که حاصل رسوبات به جای مانده از سفید رود است .جلگه لاهیجان به علت زیبایی و قدرت حاصلخیزی اراضی و وجود فر آورده‌های کشاورزی و منابع اقتصادی امتیاز خاصی در بین شهرهای استان کسب کرده است .هموارترین نقطه این سرزمین درقسمتهای شمالی مقابل دریاست و هر چه از شمال به طرف جنوب پیش می‌رویم به ارتفاع آن افزوده میشود .
کوههای اطراف لاهیجان شامل بخش غربی کوههای البرز است .در طرف مشرق وجنوب آن کوههای پر درخت وبا صفایی است که شیطان کوه ،گمل و آهتا کوه نامیده میشود شیب تند دامنه‌ها به طرف دریای خزر و شیب کم آنها به طرف دره شاهرود است .ازقله‌های مهم این ناحیه می‌توان درفک (آشیانه عقاب) ،تالش کوه و خشتچال را نام برد .
اقلیم لاهیجان به طورکلی در تابستان گرم و مرطوب و درزمستان بادهای گرم شدیدی شروع به وزیدن کرده و پساز آن برف می‌بارد .میزان رطوبت نسبی در این شهر 79تا76 درصد و گاه نیز به صد درصدمی رسد .
شهرستان لاهیجان شامل دو بخش، مرکزی و رودبنه ،7دهستان ،رودبنه،شیرجوپشت،
آهندان ،بازکیا گوراب،لفمجان،لیالستان،لیل ونیز 188 آبادی است.
اهالی این شهرستان گیلک بوده و به زبان گیلکی و گویش لاهیجی صحبت می‌کنند ...
ازنظر اقتصادی ، وجود درآمدهای توریستی،رونق باغداری دربخشهای چای ومرکبات ، فرصت استفاده از دریا و صیادی ،وجود جالیزهایی مانند هندوانه و نیز پرورش کرم ابریشم در کنار تولید برنج ،باعث پر رونق و شکوفا شدن اقتصاد این منطقه شده است..
مردم‌شناسی و جغرافیا
لاهیجان منطقه‌ای است که از شمال به دریای خزر، از شرق به لنگرود، از جنوب به دیلمان، از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب به آستانه اشرفیه محدود میشود .این شهر ساخته‌شده بر سرزمینی هموار و جلگه‌ای است که حاصل رسوبات به جای مانده از رودهای گیلان است.
از نظر موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای تاریخی یکی از شهرهای مهم گیلان به شمار می‌رود و مدت‌ها مرکز بخش بیه‌پیش گیلان بوده‌است.
شهرستان لاهیجان دارای دو بخش رودبنه و مرکزی و 7 دهستان به نام‌های رودبنه، شیرجوپشت، آهندان، بازکیاگوراب، لفمجان، لیالستان و لیل است.
مردم آن بیشتر گیلک هستند و گالش به ساکنین ارتفاعات این منطقه اطلاق میشود که آنها هم تیره‌ای از گیلکان بوده و زبان‌شان گیلکی است. زبان بومی این شهرستان، گیلکی با لهجه شرقی است که با لهجه غربی گیلکی (رشت و فومن) اندکی تفاوت دارد.
دین مردم لاهیجان شیعه و از نوع ناصری است.
ضعیت آب و هوائی:
لاهیجان به علت وقوعش بین دریای خزر و سلسله جبال مرتفع البرز که پوشیده از جنگل است دارای هوایی لطیف است و در تابستان به خاطر شدت تبخیر هئای این شهر برای مدتی سنگین است و رطوبت در ارتفاعات باعث رگبارهای تا بستانی میشود.در همین زمان در مناطق جلگه ای فشار هوا کم و حرارت زیاد است و جهت بادها از دریا به سمت ساحل است.
محصولات و تجارت لاهیجان:
زراعت اصلی ساکنین مناطق جلگه ای لاهیجان کشت برنج است و ساکنین مناطق کوهستانی عمدا" گندم کار و دامداراند.بیشترین بخش اراضی در مناطق کوهستانی و کوهپایه ای قرار دارد که محصول عمده این مناطق چای میباشد.شغل اصلی مردم لاهیجان تجارت چای برنج و کشاورزی این دو محصول است شهرستان لاهیجان هر ساله به واسطه ویژگیهای طبیعی و فرهنگی خاص آن مد نظر عده زیادی از مردم ایران است.به طوری که آن را عروس شهرهای ایران نامیده اند.از جمله سوغات این شهر می‌توان چای و کلوچه را نام برد که در میان مسافران از شهرت خاصی برخوردار است.
چای لاهیجان:
گیاه چای حدود سه هزار سال قبل از میلاد در چین شناخته شد و لفظ چای کلمه ای چینی است و همان لفظ وارد زبان فارسی شده است.چای درخت است که نیاز به حرارت و آب دارد لذا در نقاط خشک و سرد محصول نمی‌دهد و محصول آن همان برگهای لطیفی است که در شاخه‌های پس از هرس زوی بوته می‌روید و اگر آن را هرس نکنند در ختی به ارتفاع 25 متر خواهد شد ولی اگر مرتب هرس شود به صورت بوته و درختچه به نظر می‌آید.
خواص چای:نوشیدن چای برای رفع خستگی مناسب بوده و هیجانات عصبی را تسکین می‌بخشد ضربان نبض را سریع و موجب ازدیاد و اتساع و انقباض قلب می‌گردد برای هضم غذا و تصفیه خون نافع است.
پدر چای ایران:
اولین بار چای در ایران توسط حاج محمد حسین اصفهانی به سال 1302 ه.ق در عصر ناصر الدین شاه کشت شد ولی پیشرفتی نداشت و موفقیتی به دست نیاورد.ولی شخصی به نام آقا محمد خان قاجار قوانلو ملقب به کاشف السلطنه مشهور به چایکار در سال 1319 ه.ق چای را در لاهیجان کشت نمود و به بار نشست که در حقیقت پدر کشت چای در ایران محسوب میشود.که در اثر به بار نشستن این محصول تاثیرات شگرفی بر زندگی مردم منطقه و اقتصاد کشور به جای مانده است.
محمد میرزا چایکار فرزند اسداالله میرزا معروف به کاشف السلطنه از نوادگان فتحعلی شاه قاجار در اول فروردین 1244 ه.ش مطابق با 21 شوال 1281 ه.ق در تربت حیدریه دیده به جهان گشود.
زبان
زبان گفتاری مردم لاهیجان، گیلکی (بیه پیش) است که با گیلکی رشت (بیه پس) از نظر آوایی، واژگانی و پاره‌ای ویژگیهای دستوری تفاوت‌هایی دارد. گیلکی بیه پیش خود از گونه‌ای که در نواحی کوهستانی به آن سخن گفته میشود، یعنی گالشی، متمایز است.
تاریخ
شهرستان لاهیجان به گواهی تاریخ در گذشته مرکز حکومت بیه پیش بوده و وسعت آن سرزمینی از سفیدرود تا چالوس را در بر می‌گرفته‌است.شهر لاهیجان از دیرباز کانون بازرگانی ابریشم بوده و بیشترین سهم را نیز در تولید و صادرات آن داشته‌است.
صنعت چای یکی از مهم‌ترین صنایع کشاورزی این شهر است. نخستین بار چای در ایران توسط حاج محمد حسین اصفهانی به سال 1302 ه.ق در عصر ناصرالدین شاه قاجار کشت شد که پیشرفتی نداشت و موفقیتی بدست نیاورد.
اما شخصی بنام محمد خان قاجار قوانلو ملقب به کاشف‌السلطنه مشهور به چایکار در سال 1319 ه.ق چای را در لاهیجان کشت نمود و به بار نشاند. وی در حقیقت پدر کشت چای در ایران به شمار می‌آید.
در اثر به بار نشستن این فراورده، تأثیرات شگرفی بر زندگی مردم منطقه و اقتصاد کشور به جای مانده‌است.
نام لاهیجان
نظریات مختلفی درباره نام لاهیجان وجود دارد:
شهر ابریشم
عده‌ای معتقداند این نام ریشه در ویژگی اقتصادی این شهر دارد. به گونه‌ای که واژه لاهیجان عربی‌شده لاهیگان است و لاهیگان مرکب است از لاهیگ +ان (لاهیگ = بافتنی و ان = پسوند مکانی) و به معنی مکان یا شهر بافندگان یا نساجان یا ابریشم‌بافان است.
در تجزیه‌ای دیگر، لاه در پارسی میانه (پهلوی) به معنای ابریشم است و در برهان قاطع به معنای پارچه ابریشمی سرخ آمده‌است و جان پسوند مکان است. در نتیجه لاهیجان به معنای «شهر ابریشم و مکان ابریشم» است.
اشپیگل محقق آلمانی در کتاب «حملات روسیان به سواحل کرانه خزر» نام لاهیجان را به معنی «شهر ابریشم» می‌داند. لاه به معنی ابریشم است و یج و ج پسوند نسبت است مانند یوشی و یوشیج و یا لار و لاریج.
در نتیجه لاهیج به معنی ابریشمی است و ان پسوند مکان. در نتیجه لاهیجان به معنی مکان ابریشمی است.
دارالاماره
این شهر در گذشته در دورانی از استیلای اعراب و سیطره خلافت دارالاماره یا دارالامان هم نامگذاری شده بوده که به تدریج بار دیگر نام ایرانی خود را بازیافته، نخست لاهیجان المبارک و سپس لاهیجان خوانده شده‌است.
شهر لاهیجان در قرون سوم تا پنجم هجری در محل روستان فعلی چفل در میانه راه امروزی بازکیاگوراب به سیاهکل قرار داشت و از قرن پنجم کم کم به محل امروزی انتقال یافت.
و از ابتدای قرن ششم هجری تبدیل به مرکز حکومت سادات مویدی شد و سپس ناصروندان بر آن چیره شدند. از قرن هشتم سادات کیایی حکومت خود بر لاهیجان را آغاز کردند و دوران شکوه لاهیجان دورا حکومت کیاییان است.
لاهیجان در سال 705 ه.ق به دست اولجایتو فتح شد و امیر تیمور به آن لشکر کشید. پس از تیمور، سید امیر بیک و نوادگان وی –از سادات کیانی– بر شهر لاهیجان حکومت کردند.
پس از سقوط حکمرانان کیانی، حاکمان صفوی در این شهر حکومت کردند. از حوادث ناگوار و مهم در تاریخ لاهیجان، طاعون در سال 703 ه.ق، آتش‌سوزی سال 850 ه.ق و اشغال آن توسط روس‌ها در سال 1725 میلادی است.
در سال 1230 ه.ق لاهیجان دچار زلزله شد و در سال 1246، بار دیگر طاعون در آن کشتار کرد. شأن و شکوه لاهیجان در زمان خان احمد خان است. خان احمدخان یکی از حاکمان لاهیجان در قرن دهم است و کمتر حاکمی در گیلان چنین قدرتی را به خود دیده‌است و لاهیجان از این نظر در دوران طلایی خود بود.
شاه عباس در لاهیجان
در شوال سال 1000 ه.ق شاه عباس کبیر پس از آواره کردن خان احمد خان به لاهیجان آمد و دستور داد باغی که در مقابل قصر خان احمد خان بود و انواع گل‌ها و اقسام میوه‌ها در آن دیده میشد را خراب کردند و به زمین بازی چوگان و قپق‌اندازی تبدیل نمودند و پیرامون آن را درخت کاشتند.
همچنین شاه عباس دستور داد باغ بیشه دژ خان احمد خان را که از آثار بزرگ بود، ویران کردند و به این ترتیب اثری از دودمان کیائیان گیلان بویژه خان احمد خان نگذاشتند، زیرا وی پسری نداشت که حفظ نام او نماید.
بعد از سقوط و مرگ خان احمد خان، لاهیجان دیگر به خود رنگ استقلال ندید و شهر رشت که در آن زمان روستایی بیش نبود، کم‌کم مرکزیت و به واسطه توجه خاص شاه عباس حوزه اقتدار آن گسترش یافت و به دیگر بخش‌های گیلان چیرگی کافی پیدا نمود.
لاهیجان یکی از مراکز اصلی جنبش جنگلی‌ها بود.
سوغات
شهر لاهیجان معروف به شهر چای و کلوچه است .
چای بسیار خوش عطر و با کیفیت و اصیل ایرانی را می‌توان یکی از بهترین سوغات این شهر دانست .کلوچه‌های سنتی که مخصوص شهر لاهیجان است.برنج با کیفیت، خوش عطر و خوش پخت لاهیجان نیز سرآمد سوغات این شهر است .
محصولات غذایی مانند انواع و مربا ( تمشک ، بهار نارنج و بالنگ و ... ) و ترشی‌ها علی الخصوص ( سیر ترشی ) و انواع رب‌های ترش و خوش مزه ( انار ـ گوجه و..) و نان‌های محلی و سنتی و ماهی تازه صید شده و ماهی شور و دودی شده و حتی زیتون و فراورده‌های آن ...
صنایع دستی ( بامو بافی ، حصیر بافی ، صنایع چوبی ) نیز جزو سوغات معروف این شهر هستند.البته ابریشم نیز یکی از معروف‌ترین سوغات این شهر بوده که معنی شهر لاهیجان نیز برگرفته از کلمه ابریشم است .
منبع :http://ilahijan.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=12&pageid=373
http://www.irancities.ir/showcity.aspx?code=831&code2=33
http://my-gilan.blogfa.com/category/14
