پوشاک مردان و زنان کرد شامل تنپوش، سرپوش و پایافزار است. ساخت و کاربرد هریک از این اجزا، بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشنها با یکدیگر تفاوت دارد.
هرچند پوشاک نواحی مختلف
کردستان مانند اورامان،
سقز،
بانه، گروس،
سنندج،
مریوان و... متفاوت است، اما از نظر پوشش کامل بدن، همه با هم یکسان هستند. پیش از ورود پارچه، کفشهای خارجی و سایر محصولات داخلی به
کردستان، بیشتر پارچهها و نیز پایافزار مورد نیاز توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته میشد.از نظر
بافت پارچه، منطقه
سقز و از نظر ساخت پایافزار گیوه یا کلاش و کالی اورامانات و آبادیهای پیرامون کوهستان شاهو مانند هجیج، نودشه و آبادیهاینوسود شهرستان
پاوه چون میریه، خانهدره، مژگان، مزوی و وزلی از عمدهترین نواحی
بافت و صدور پارچه و پایافزار در استان به شمار میرفتند.
جولایی و
بافت پارچه و انواع منسوجات مانند بوزو، برمال، جاجم، بره، پوشمین، موج، جوراب،
...مشاهده کامل متن دستکش، زنگال و کلاء به عنوان حرفه یا کار جنبی بخشی از آبادی نشینان مناطق مختلف کردستان محسوب میشد.
لباسهای محلی کرمانشاه برگرفته از طبیعت چهارفصل است
لباسهای محلی استان کرمانشاه با طرحها و رنگهای دلنواز برگرفته از طبیعت چهارفصل این منطقه است.
لباسهای محلی استان کرمانشاه به دلیل تنوع در رنگهای خاص و شاد آن و به دلیل فراوانی در انواع آن، میتواند یکی از جاذبههای فرهنگی این استان باشد که برای گردشگران و مسافران این دیار زیبا و دلنواز است.
لباس محلی در این خطه یک هویت و جزء جدایی ناپذیر از فرهنگ این استان به حساب میآید که همچنان اصالت و هویت خود را حفظ کرده و این به دلیل نگرش مردم این خطه به این فرهنگ غنی است.
وقتی سخن از فرهنگ غنی به میان میآید تمام حواسمان به تاریخ جلب میشود در واقع این نیز جزئی از فرهنگ این منطقه به حساب میآید فرهنگی که با نگرش ما گره خورده است.
لباس محلی جاذبه فرهنگی استان
نکته قابل تامل که باعث حفظ اصالت این لباس به صورت همچنان است این مطلب که اولا این لباسها جزیی از فرهنگ این خطه به شمار میآید و نکته بعدی هویت این لباسها به صورت جدایی ناپذیر با باورهای این مردم و اشاره به نکته مهمتر آنکه این لباسها جزیی از جاذبههای فرهنگی این خطه به حساب میآید.
پوشاک زن کرد از قسمتهای مختلفی تشکیل شده از جمله سربند، زیرپوش، پیراهن، پاپوش، نیم تنه، قبا، روپوش، شلوار که هرکدام دارای تعاریف مخصوص به خود است
این دستمالها را معمولا به کلاهی که گاهی شبیه عرق چین است میپیچند که ممکن است چندین ترک با بدون ترک یا ساده باشد ریشههای آن به وضع زیبایی در جلو و اطراف سر قرار میگیرد و گاهی زنان جوان و نوعروسان از کلاهک یا عرقچین منجوق دوزی شده استفاده میکنند.
رداپوش زنان چادری است از پارچه ابریشمی به درازای دومتر و عرضی کمتر که معمولا آن را به درازا در پشت میافکنند و دو گوشه بالایی آن را به جلو آورده پیش روی سینه گره میزنند قبای زنان کرد در این منطقه بلند است که رویه آن مخمل الوان و آستر آن گلدار است.
سربند: سربند زنان کرد این استان پرپشت است و از چندین دستمال کلاغی ریشهدار تشکیل میشود. گاه نیز بانوان کرد به ویژه دختران و نوعروسان به جای سربند، از کلاهک یا عرقچین منجوقدوزی شده استفاده میکنند.زیرپوش: زیر پیراهن زنان کرد این منطقه ساده و بلند است و تا پشت پا میرسد.
پیراهن: پیراهن زنان کرد بلند و گشاد است و معمولاً آن را از پارچههای گلدار تهیه میکنند.
کلنجه: کلنجه یکی از پوشاک زیبای بومی و مورد علاقه زنان کرد این استان است؛ زیرا علاوه بر رنگ، با برش و وضع تزیین خاص خود، به زنان امکان استفاده از زیورهای گوناگون را میدهد.
قبا: مانند پیراهن تمام قد و بلند است و تا پشت پا میرسد. رویهاش اغلب از مخمل الوان تهیه میشود.
روپوش: چادری از پارچه ابریشمی مشکی رنگ است و معمولاً آن را از درازا بر پشت و گردن میاندازند و دو گوشه بالایی آن را جلو آورده و روی سینه گره میزنند.
جافی: شلواری ماند شلوار مردان است. این شلوار را زنان کرد به ویژه زنان روستایی هنگام کار میپوشند. در سایر مواقع زنان شلواری گشاد از جنس حریر به پا میکنند.
در پایان گفت: رنگهای متنوع، برشها و نوع خاص این لباسها همیشه به زنان این بوم اجازه انتخابهای گوناگون و متفاوت راجع به آن میدهد.
استان کرمانشاه به دلیل تنوع بالای فرهنگی و قومیتی از دیدگاه پوشاک دارای گوناگونی بسیار بالایی است.
پوشاک مردان
عرقچین: عرقچین نوعی کلاه است که بانوان کرد آن را از نخ یا ابریشم میبافند. برخی از مردان از عرقچین و برخی دیگر از کلاه مخروطی شکل پارچهای استفاده میکنند.
سر بند: مردان کرد به دور عرقچین یا کلاه مخروطی خود، دستمالهای متعددی میپیچند. بعضی از این دستمالها به رنگهای روشن و گلدار است.
کرواسی فقیانه: پیراهنی است با آستینهای بلند که به فقیانه معروف است.
سخمه: بر روی پیراهن پوشیده میشود جلوی آن کاملاً باز و دکمهدار است.
قبا: پوشش تمام قدی است که بر روی سخمه میپوشند.
شال: شال کمر را از پارچههای نرم و محکم انتخاب میکنند و به دو صورت ساده یا قلابی چپ و راست میبندند.
سلته: نیم تنة آستینداری است. در قسمت داخل آن دو جیب میدوزند و مانند کت و روپوش از آن استفاده میکنند.
جافی: شلواری است که به سبب راحتی امروزه در اکثر نقاط ایران رایج است. این نوع شلوار از مچ پا تنگ و به طرف بالا فراختر و با بندی در کمر بسته میشود.
پاپوش: اعیان و اشراف و سواره ایل از گیوه ملکی و زیره گامیشی (گاومیشی) و در صورت دسترسی در تابستان از کلاش اورامی استفاده میکنند.
کپنک: در زمستانها به جای پالتو از کپنگ استفاده میشود.
این لباس از نمد مرغوب و عالی تهیه میشود.
جوراب: جوراب مردان کرد از پشمهای الوان بافته میشود.
زیورآلات سنتی کوردها
زنان به طور سنتی همراه با لباس محلی خود زیورآلات ساخت صنعتگران محلی را استفاده میکردند. جنس این زیورها عموما از آلیاژهای برنج و ورشو بوده است، اما گاهی بعضی از قطعات آنها از مس ساخته میشد.
به دلیل هزینهٔ بالای ساخت، سختی کار و مشکل رقابت با زیورآلات وارداتی، امروزه این اشیا کمتر از پیش ساخته میشوند اما هنوز میتوان آنها را در بازارهای قدیمی یافت.
برخی از زنان کورد هنوز از چنین زیورآلاتی استفاده میکنند. در تصاویر زیر برخی از این اشیا را میبینید.
1-دستبند، ساخته شده از آلیاژ ورشو، دارای عاجهای برجسته
2-آویز استوانهای از ورشو، ساخت سال 1287 هجری شمسی (سکهها بعدا افزوده شدهاند). در داخل این استوانههاد و با روبان یا قیطان از گردن آویخته میشد
3و4-گلوبند و پاموره، ساخته شده از آلیاژ ورشو.
جنس قطعات متصل کننده از مس
منبع :http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=262
http://kermanshahan-302.blogfa.com/post/8