بقعه مالک یکی از جاذبههای تاریخی استان
کرمانشاه است که روی تپهای در مرکز شهر
سنقر قراردارد .
این بقعه در عُرف محل به مالک معروف است. از نظر وضعیت توپوگرافی ، تپة مذکور دارای شیب نسبتاً تند است .
شاید مشرف بودن این تپه بر راههایی که هر کدام از آنها به شهر منتهی میشده اند دلیل انتخاب ساخت این بنا بوده است .
از طرف دیگر از نظر
بافت شهری
بقعه مالک در نقطه شرقی شهر قرار گرفته است که از دیدگاه تاریخی قدیمیتر از نقاط دیگر شهر به نظر میرسد.
بقعه مالک بقعه ای هشت ضلعی است که با شماره 767به ثبت ملی رسیده است وبرای نخستین بار توسط کارشناسان سازمان فرهنگ وهنر سابق در سال 1346 آن را مورد بررسی و کاوش قراردادند که در طی این مطالعات ،در سردابه آجری وبندکشی شده این بقعه 25 تابوت چوبی که روی هم گذاشته شده بود کشف شد.
این آرامگاه برجی شکل، هشت ضلعی و دارای گنبدی آجری است که هر ضلع آن سه و نیم متر طول دارد.
بقعه مالک ازدیدگاه معماری یکی از معماریهای شناخته شده
دوره اسلامی است بقعه ای است آجری و دارای
...مشاهده کامل متن گنبدی دو پوش که پوشش روی آن ریخته است و در حال حاضر پوشش زیرین به عنوان پوشش و سقف گنبدی بنا به کار میرود ودرسه ضلع این گنبد شیروانیهای سنگی به کاررفته است که زیبایی دوچندان به گنبدوشکل خاصش بخشیده است.
این بقعه بر اساس ویژگیهای معماری خاص خود در لیست سبکهای ایرانی قرار میگیرد و براساس خصوصیاتی چون ،آجرهای به کار رفته، و هشت ضلعی بودن بنا و سردابه هشت ضلعی درردیف شیوههای رازی قرار میگیرد .استفاده از آجر در تزئیین طاقنماها ، لچکیها ، و استفاده از آجرهای لعاب دار در سر در ورودی این بنا استفاده از سنگ لاشههای بسیار محکم و بادوام در ساخت نوع کرسی (سردابه) که اساس این بقعه بر روی همین کرسی بند است همه وهمه نشان از معماری سلجوقی دارد .
معماری که با نام استحکام ، زیبایی و اساس اصلی فلسفی معماری ادغام شده با تفکر انسانی معروف است. و همواره با تعریف بزرگان معماری و محققان همراه بوده است .
به عنوان مثال پرفسور پوپ در مورد ویژگی استحکام و به خصوص عنصر اصلی این استحکام یعنی آجر و ساختار اصلی آجرکاری در دوره سلجوقیان چنین یاد میکنند : «مهمتر از کارکرد تزیینی آجر، استفاده از آجر برای نمایش جهت فشار هاست ، مانند طاقهای قدیمیتر مسجد جامع اصفهان .
در اینجا استفاده ساختاری از آجر واقعاً در خور توجه است . جهت رجها در پاسخ به فشارهای متغیر متفاوت است فشارهای که آنها معرفی و بارز میسازند ، احساس نیروهای فراوان ولی دارای ترکیب مطمئن را تشدید میکنند.توان مسلطاین طاقهای سلجوقی بیشتر از نقشهای آجری،که جلوه دهنده نیروهای ساختاری است،سرچشمه میگیرد تا از خود شکلهای بنیادی ساختار.» اقسام گوناگون طاقنماها وطاقها ی همبروهمه شکلهای عجیبشان که همه حاکی از استعداد بی مانندی در ساختن بناهای آجری دوره سلجوقی است.و تزئینات آجر و آجرکاری خاص دوره سلجوقی به شکلی ساده وقابل فهم در بقعه مالک به کار رفته است.و نشان دهنده همه توصیفات و ویژگیهای معماری سلجوقی است .
در طبقه پایین این بقعه سردابهای هشت ضلعی وجود دارد که پوشش آن به صورت گنبدی است. بخش تحتانی آرامگاه یعنی سردابه با سنگهای تراشیده و قسمت فوقانی آن با آجر ساخته شده است.
در هر یک از اضلاع این آرامگاه، طاقنمایی با قوس جناغی قرار دارد و داخل این طاقنماها تزیینات آجرکاری دیده میشود، لچکی طاقنماها نیز با کاشیهای فیروزهای رنگ تزیین شده است.
در سالهای گذشته از داخل سردابه این آرامگاه، بیست و پنج تابوت چوبی ساده به دست آمد که داخل تابوتها، اجسادی قرار داشتند که به شیوه اسلامی دفن شده بودند.
متأسفانه در بنا کتیبهای که بیانگر تاریخ ساخت آن باشد، وجود ندارد اما با توجه به ساختار معماری و نقشه آن به نظر میرسد این بنا متعلق به دوره ایلخانی باشد.
منابع :
http://www.isna.ir/fa/news/92111207550
http://ichto.ir/Default.aspx?tabid=219
www.yjc.ir/fa/news/4726383