بقعه پیر سرخ

بقعه پیرسرخ در جنوب غربی شهر قدیم لار قرار گرفته است. هرچند امروزه بخش عمده آن تخریب شده، اما یکی از اماکن مقدس لار به شمار می‌آید. این بنا با ستون‌های دو سوم عمودی در گوشه ها، احتمالا قبلا مفروش بوده است.
روی برخی از دیوارها، در سمت بیرونی هنوز آثار نقش و نقوش مشاهده می‌شود.
روی پایه بسیار باریک روی هر دیوار بیرونی، سنگ کاری باریکی دیده می‌شود که از سه ردیف کار شده است. بالای آن‌ها یک فرورفتگی چهارگوش مشاهده می‌شود که با فاصله تزئین شده و از قسمت سنگ کاری مجزا شده است.
در دو طرف درب ورودی، دو ستون به جلو آمده دیده می‌شود. اتاق درونی هشت گوش با قطر حدود پنج و نیم متر دارای فرورفتگی هایی می‌باشد که در دیوارهاست و برخلاف جداره بیرونی و دیوارهای سنگ فرش شده، فقط گچ کاری شده بودند.
طبق عقیده اهالی، این بنا برای برادر شاهچراغ بنا شده است. این امامزاده امروز برای اهالی محلی مقدّس می‌باشد. گفته می‌شود که در حفریات مربوط به هفتاد سال پیش در داخل ساختمان یک پنجه طلائی کشف شده است، ولی در سال هزار و سیصد و شصت و نه خورشیدی، اثری از آن دیده نشده است.
زیر قبر به راه پلّه ای دست یافته اند که به یکی از منازل مجاور می‌شود ختم می‌شود و تا عمق هفت متر پیش رفته اند، ولی از ادامه کار خودداری شده است. بطوری که دیوارها امروزه فقط تا ارتفاع دو متر وجود دارند ...مشاهده کامل متن و بقیه از بین رفته است.
براساس تزئین‌های دیوارهای بیرونی، احتمال می‌رود که امامزاده پیرسرخ، در زمان قاجاریه بنا شده است.
در سال هزار و سیصد و شصت و نه این اثر از سوی سازمان میراث فرهنگی فارس مرمّت گشته و پی آن تقویت شده است و اکنون نیازمند توجّه بیشتر از سوی مسئولین برای معرّفی هرچه بهتر آن می‌باشد.
با توجّه به محل قرارگیری بنا که محلّی کاملا سهل الوصول است و نداشتن مشکلات امنیتی، با صرف هزینه اندکی برای نورپردازی، تهیه عکس‌های زیبا و بروشورهایی کوچک به راحتی می‌توان اثر را به مردم شهرستان و حتّی مسافران شناساند و امکان بازدید افراد زیادی را از این محل بوجود آورد.
از جمله مشکلاتی که بر سر راه بازدیدکنندگان و علاقه مندان به چنین آثاری قرار دارد مکان قرار گیری این بنا می‌باشد که یافتن آن برای افراد ناآشنا دشوار است.
این مشکل نیز می‌تواند با همیاری و تعامل بین مردم و شهرداری به راحتی برطرف گردد.
این اثر در تاریخ بیست و پنجم اسفند سال هزار و سیصد و هفتاد و نه به شماره سه هزار و چهارصد و بیست و چهار در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

منابع :
http://golestane.net/
http://miraskohanlar.blogfa.com/
http://fa.wikipedia.org/
http://khabarfarsi.com/
http://www.dourbin.net/