شاهچراغ

شاه‌چراغ آرامگاه میر سید احمد ملقب به شاه‌چراغ،پسر ارشد امام موسی کاظم ومحمد بن موسی، برادر امام رضا است.
این بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شده‌است.
وی در راه پیوستن به برادر خود به خراسان سفر می‌کرد که در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.
این آرامگاه در کنار میدانی به نام احمدی در شهر شیراز قرار دارد.
روز تولد شاهچراغ درست مشخص نیست و نقلهای متفاوتی وجود دارد. به همین دلیل حدفاصل تولد حضرت معصومه و امام رضا(دهه کرامت) یک روز به عنوان روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی «شاهچراغ» تعیین شد.
شورایعالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۸۸ روز ششم ذیقعده یعنی پنجمین روز از دهه کرامت را به نام روز بزرگداشت احمدبن موسی شاهچراغ جهت ثبت در تقویم مناسبت‌های ملی- اسلامی کشور تصویب کرد.
آرامگاه سیدمیرمحمد برادر سیدمیراحمد نیز در نزدیکی شاه‌چراغ است که به سبک معماری آذری بنا شده است.
مادر شاه شیخ ابواسحاق اینجو پادشاه فارس، ...مشاهده کامل متن ملکه تاشی خاتون در سال ۷۴۵ هجری قمری بارگاه را بازسازی کرد و در عرض ۵ سال از سال ۷۴۵ تا ۷۵۰ هجری قمری آرامگاهی بزرگ و گنبدی بلند بر آن ساخت.
همچنین مدرسه‌ای بزرگ جنب آرامگاه بنا کردو تعداد زیادی از مغازه‌های بازار نزدیک حرم و ملک میمند فارس را وقف این آستان کرد.
شاه اسماعیل صفوی در سال ۹۱۲ هجری قمری دستور داد تا آرامگاه بازسازی شود.
۸۵ سال بعد بر اثر زلزله سال ۹۹۷هجری قمری نیمی از گنبد آرامگاه ویران شد که دوباره در سال‌های بعد بازسازی شد.
نادرشاه عهد کرده بود که اگر در جنگ بر افغانهاپیروز شود،بازسازی گسترده ای روی این بنا انجام دهد و بعد از پیروزی بر افغان‌ها و تسلط شیراز، ۱۵۰۰ تومان پول آن زمان را صرف بازسازی شاه چراغ کرد
نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۲ هجری قمری دستور داد تا قندیل بزرگی در زیر سقف و گنبد آویزان کنند ,قندیل او ۷۲۰ مثقال وزن داشت که از طلای ناب و زنجیر نقره‌ای ساخته شده بود, این قندیل تا سال ۱۲۳۹ هجری قمری همچنان آویزان بود.
با زلزله سال ۱۲۳۹ هجری قمری شیراز با خاک یکسان شد و این آرامگاه کلا خراب شد بعد از زلزله، قندیل اهدایی نادرشاه را فروختند و صرف بازسازی آرامگاه کردند.
در سال ۱۲۴۳ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار، کف بقعه به وسیله سنگ و آجر و گچ یک متر از سطح زمین ساخته شدو در آخر ضریحی نقره‌ای بر گور نصب کردند.
زلزله سال ۱۲۶۹ هجری قمری گنبد آرامگاه شکست و محمدناصر ظهیرالدوله آن را در همان سال بازسازی کرد.
دری نقره ای در سال ۱۲۸۹ هجری قمری توسط مسعود میرزا ظل السلطان بر ورودی حرم نصب شد و در سال ۱۲۹۲هجری قمری شاهزاده ظل السلطان، ساعت زنگ دار بزرگی بر برج جنوبی بقعه نصب کرد.
در سال ۱۳۰۶هجری قمری آینه کاری مفصلی بر دیوارهای داخل حرم انجام گرفت.
در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، آخرین گنبد قدیمی آرامگاه برچیده شد و اولین گنبد با بتون آرمه‌ای توسط انجمن آثار ملی و اداره باستان‌شناسی فارس به همت سید احمد رضازاده ساخته شد.
با حکمی از سوی امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶۰ خورشیدی سید محمد مهدی دستغیب به تولیت آستان احمدی و محمدی منصوب شدند.
پس از انقلاب تغییرات زیادی روی این بنا انجام شد.
مساحت حرم به ۱۰۰ هزار متر مربع توسعه یافت, ۱۶۲ حجره در دور تا دور حیاط ساخته شد,سنگ مرمردر کف حرم و دیوارهای اطراف نصب شد,حیاط آرامگاه سنگ فرش شد.
سر در جنوبی که در این بنا ساخته شده که قسمتی از وصیت نامه امام بر روی کاشی معرق به خط نستعلیق روی آن نقش بسته است
سالنی زیبا در غرب حرم ساخته شده که کف و دیوار آن با سنگ مرمر ساخته شده و اسامی الهی با خط زیبا و به رنگ طلایی بر سطح آن نوشته شده است.
در این مکان گلدسته جنوبی، ساخته شده که شبیه و قرینه گلدسته شمالی است و روی آن نام‌های امامان و لقب‌های آنها نوشته شده ا ست.
در سقف ایوان، چوب ساج به کار رفته و اسامی الهی و ائمه اطهار با چوب نارج و افرا بر آن نوشته شده‌است.
در میان حیاط حوض بزرگی ساخته شده که سنگ‌های بزرگ این حوض از جنس چینی است و از معادن نی ریز فارس تهیه شده‌است.
بازارهایی دوطبقه خارج از محوطه، ساخته شده‌اند.
در باره نام شاه چراغ روایت زیر آمده است:
«تا زمان امیر عضدالدوله دیلمی کسی از مدفن حضرت احمد ابن موسی (ع) اطلاعی نداشت روی قبر را تل گلی پوشانده بود که در اطراف آن،خانه‌های متعدد ساخته و مسکن اهالی بود.
از جمله پیرزنی در پایین آن تل، خانه ای گلی داشت و در هر شب جمعه، آخر شب می‌دید چراغی با روشنایی فراوان در بالای تل خاک می‌درخشد و تا صبح روشن است، چند شب جمعه مراقب بود،روشنایی چراغ همچنان ادامه داشت و پیر زن فکر کرد شاید در این مکان،مقبره یکی از امامزادگان یا اولیاء الله باشد،و تصمیم گرفت موضوع رابه امیر عضدالدوله بگوید، درباریان که این موضوع را باور نکرده بودند، هر کدام به سلیقه خود چیزی بیان کردند.اما امیر که دلی پاک و بی غرض داشت اولین شب جمعه به خانه پیرزن آمدآنجا خوابید و به پیرزن گفت هر وقت چراغ روشن شد مرا بیدار کن .آخر شب پیرزن روشنایی پرنوری دید و از شدت شوق بالای سر امیر عضدالدوله آمد و بی اختیار سه مرتبه فریاد زد: « شاه! چراغ».واز آن به بعد به شاه چراغ معروف گردید( کتاب قیام سادات علوی،علی اکبر تشید، صفحه 192)
زئران زیادی همه ساله به زیارت شاهچراغ می‌آیند.
منبع:
http://fa.wikipedia.org
http://nabzefarda.com/showthread.php?t=7637
http://www.khabaronline.ir/detail/244977/culture/4596
http://sarapic.blogfa.com/post/35