روستای کاریان کهن از قدیمیترین روستاهای شهرستان
لارستان است و تاریخچه آن به زمان ساسانیان بر میگردد و دارای آثار تاریخی زیادی است.
این روستا در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی مرکز شهرستان
لارستان و در ۸۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان
جهرم و در ۸۰ کیلومتری شمال شهر اوز و در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان قیر و ۶۰ کیلومتری غرب مرکز بخش جویم قرار دارد .
ارتفاع
روستای کاریان از سطح دریا 820 متر میباشد. آب و هوای آن در تابستانها گرم خشک و در زمستانها ملایم و مطلوب است.
این روستا از سه طرف به کوههای نیمه مرتفع شاه نشین ، کوه گرد در یک کیلومتری جنوب خاوری ، کوه سیاه در ۲ کیلومتری جنوب باختری احاطه شده و فقط از طرف غرب به دشت راه دارد و دره معروف به ( اشتردون ) درجنوب شرقی کاریان واقع است.
شغل اکثر مردم روستا زراعت، دامداری و تولید صنایع دستی است و برخی هم در کشورهای جنوبی خلیج
فارس مشغول به کار هستند.
لیموترش، لیموشیرین، نارنگی,
خرما، هندوانه، گوجهفرنگی، گندم و جو محصولات باغی و زراعی روستا هستند.
صنایع دستی روستا شامل گیوه دستدوز
...مشاهده کامل متن و پارچههای گلدوزی شده است.
موسیقی مردم روستای کاریان الهام گرفته از موسیقی نواحی جنوبی کشور است و در عروسیها و جشنها از سازهای محلی استفاده میکنند.
دارتویا، دارچوب، دارچکلا و یلختو از بازیهای محلی مردم این روستا است. چوب بازی نیز از سرگرمیهای معمول در عروسیها میباشد.
پوشاک مردم روستای کاریان را لباسهای محلی خوش طرح و رنگی تشکیل میدهد که به وسیله خود روستاییان دوخته میشود.
از معروفترین غذاهای محلی مردم کاریان میتوان رنگینک، لارم (نوعی حلوا)، مهیاوه (نوعی چاشنی و غذا که از ماهیان ریز خلیج فارس و گیاهان معطر تهیه میگردد)، شلیته (نوعی نان نرم) که به صورت لایهایی نازک در تنور پخته میشود و خمیری (نوعی نان گرد خوشطعم) را نام برد.
در بافت قدیم روستا خانههای کاهگلی با سقفهای گنبدی که از خشت خام ساخته شده اند و ساخت آنها به خوبی کالبد معماری بومی و متناسب با اقلیم را نشان داده و ساختار ویژهای را بروز میدهند.
بافت جدید روستا نیز با مصالح جدید (آجر، گچ، سیمان، آهن، آلومینیوم، سنگ) و بناهای بزرگ و مستحکم شکل گرفته و گاه نیز از سبک معماری قدیم کاریان تاثیر گرفته است.
قلعه کاریان,قلعه گلی دوران ساسانی که قلعه طین هم نامیده میشود، قلعه شاهنشین، دره کافری (کافرکُش)، قلات مشرف به کاریان، دو امامزاده معروف به شاه حاجات و میرابی شهدا و آرامگاه چهل دختران همچنین امارت رضاقلیخان از آثار تاریخی این روستا هستند.
منبع:
http://karyankohan.vcp.ir/
http://www.karyan-kohan.blogfa.com/post-42.aspx
http://www.sardarnowroozy.blogfa.com/
http://deevanonline.com/
http://www.sardarnowroozy.blogfa.com/post-2.aspx