اَفراتَخته از روستاهای جنگلی استان
گلستان ایران و دارای جنگل انبوه چند هزار ساله‌است. دهکده افراتخته در جنوب شرقی شهر علی‌آباد کتول واقع شده‌است و دارای جاذبه‌های طبیعی و گردشگری است.در پیرامون افراتخته منطقه شکار ممنوع قرار گرفته‌است که زیستگاه گونه‌های جانوری منحصربه‌فرد است.
اندوختگاه‌های سرخدار افراتخته از رویشگاه‌های سرخدار جنگل‌های شمال
ایران است که در آن درختان سرخدار با قدمت بسیار بالا به طور انبوه و گاهی نیز به شکل توده‌های خالص روییده‌اند.
سن برخی از این درختان به بیش از هزار سال می‌رسد.
جنگل افراتخته دارای ۱۵۰ هکتار از جنگل‌های ۱۹۰ میلیون ساله‌است. اندوختگاه سرخدار که در حوضه آبخیز زرین‌گل و ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی علی‌آباد کتول و در مجاورت
روستای افراتخته واقع شده به عنوان حوزه شماره ۸۵ در تقسیم بندی طرح جامع جنگل‌های شمال کشور به ثبت رسیده‌است.
کوههای افراتخته در شمال ، تکیانو در جنوب ، ملیارتو در غرب و دره افراتخته در جنوب روستا واقع شده اند.
این روستای کوهستانی در ارتفاع 1550 متری از سطح دریا قرار گرفته است و تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل دارد. میانگین بارندگی سالانه آن 584 میلیمتر گزارش
...مشاهده کامل متن شده است.
رودخانه افراتخته، در جنوب روستا جریان دارد. آب و هوای معتدل و اراضی حاصلخیز همراه با کوشهای روستاییان تأثیر فراوانی در شکلگیری و ماندگاری این روستا داشته است.
چاه سنگی و باستانی پیرآلا در 2 کیلومتری روستا، گورستان گبری و حمام قدیمی روستا، بیانگر قدمت کهن این روستا می‌باشد.
مردم روستای افراتخته به زبان فارسی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای افراتخته 145 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 251 نفر افزایش یافته است.
درآمد اکثر مردم روستای افراتخته از فعالیتهای زراعی، باغداری و دامداری تأمین می‌شود؛ گروهی نیز، در بخش خدمات و صنایع دستی اشتغال دارند.
گندم، جو، یونجه، ارزن، پیاز، سیر، لوبیا چیتی و سیبزمینی از مهمترین محصولات زراعی روستاست. به دلیل شرایط مساعد اقلیمی، باغداری رونق نسبی دارد. کشت و جمعآوری گیاه دارویی گل گاوزبان از دیگر فعالیتهای زراعی روستاییان محسوب می‌شود.
پرورش زنبور عسل و تولید عسل در روستا رواج دارد.
محصولات عمده دامی این روستا عبارتند از: فرآوردههای لبنی، گوشت و پشم گوسفند.
مردم روستای افراتخته به ویژه زنان ضمن همکاری در فعالیتهای زراعی، با تولید صنایع دستی متنوع، نقش مهمی در افزایش درآمد و تأمین هزینه‌های خانوار دارند.
روستای کوهپایهای افراتخته بافت مسکونی نسبتاً متراکمی دارد و در شیبی ملایم استقرار یافته است.
کالبد و شکل خانههای روستا از نوع فعالیت و معیشت ساکنین آنها تأثیر پذیرفته است. سقف خانهها، عموماً شیروانی است و دیوارها با گل اندود شدهاند. مصالح به کار رفته در ساخت بناهای قدیمی از گل، سنگ، خشت، آجر و چوب است.
در ساخت خانههای جدید از مصالح سیمان، گچ، تیرآهن و مانند آن نیز استفاده می‌شود.
جاذبه‌های گردشگری
ارتفاعات پیرامون روستای افراتخته که از جنگل‌های انبوه درختان پهن برگ پوشیده شده، زیباترین مناظر طبیعی را به نمایش میگذارند.
کوه تکیانو، با ارتفاع 2901 متر در 7 کیلومتری جنوب روستا، از جلوههای طبیعی بسیار زیبای روستاست.
در فاصله نیم کیلومتری روستا، یکی از جنگل‌های کمیاب درختان سرخدار (از گونه‌های نادر جنگلی)، در وسعت 240 هکتار محفوظ مانده است. چشمانداز جنگل‌های سرخدار، زیبایی سواحل رودخانه افراتخته، یخچالهای طبیعی در 3 کیلومتری روستا، چشمههای آب معدنی نزدیک روستا و همچنین آبشارهای طبیعی بسیار زیبایی که از بلندای 300 تا 2500 متری ارتفاعات پیرامون روستا سرازیر میشوند، فضای بسیار مناسبی برای دیدار گردشگران ایجاد کردهاند.
تنوع رنگها، هوای دلپذیر، آواز خوش پرندگان و زمزمه جریان آب بر روی سنگها، پردیس کوچکی در اطراف روستای افراتخته پدید آوردهاند که تماشاگران را به حیرت وامیدارد.
خانههای قدیمی و پراکنده روستا، گورستان قدیم گبری، حمام قدیمی روستا معروف به کهنه حمام و همچنین چاه سنگی کهن پیرآلا در فاصله 2 کیلومتری روستا با عمق 100 متر و دهانة 8 متر، از جاذبه‌های تاریخی روستا به شمار میآیند.
مردم روستای افراتخته، در ایعاد مذهبی قربان، فطر و غدیر به جشن و سرور میپردازند و در ایام محرم و وفات ائمه به سوگ مینشینند.
مردم این روستا مراسم ملی عید نوروز، چهارشنبه سوری، سیزده بدر و شب یلدا را نیز گرامی میدارند.
مراسم ختنه سوران، عروسیهای سنتی، سحرخوانی و افطاریهای گروهی ماه رمضان و عزاداری به شیوه سنتی در ایام محرم از دیگر آیینها و سنتهای مردم این روستاست.
چهار بیتی خوانی، نوازندگی نی، دوتار و شمشاد از دیگر مراسم متداول در جشنها و عروسیهای روستاست.
مردم روستا به ویژه جوانان، در اوقات بیکاری و فراغت به انجام انواع بازیهای محلی کشتی، چوب بازی (چلیک بازی)، چرخونک چوبی (گردو بازی)، درنا بازی (مخصوص بانوان)، ریگ بازی، تک (تیله)بازی، هفت سنگ و اشتر قدبازی (نوعی بازی با توپ) میپردازند.
استفاده از پوشاک محلی در این روستا معمول است؛ مردان روستا از کت و شلوار، جلیقه و کلاه پشمی استفاده میکنند. زنان نیز، پیراهنهای بلند، پیژامه و جلیقه بر تن میکنند و بر روی روسری معمولاً، پوشش دیگری به سبک زنان عشایر میبندند.
لباس زنان در جشنها و مراسم عروسی روستا، با انواع زیرآلات و پولکهای رنگی زیبا تزیین می‌شود.
صنایع دستی روستای افراتخته عبارتند از: قالی، چادر شب، سفره پارچهای، دستمال، نمدمالی، چوخا، ساق پیچ پشمی، تور پشتی (کوله پشتی) و انواع وسایل چوبی مانند قاشق، لگن، سطل و خیش چوبی و «دوره» (مخزنی چوبی برای گرفتن کره از ماست).
از انواع غذاهای محلی این روستا می‌توان به انواع آش، آبگوشت، کباب و انواع خورشت و نان محلی اشاره کرد. عسل طبیعی درختی و انواع مواد لبنی مانند شیر، ماست، کره، پنیر همراه با انواع صنایع دستی از سوغاتیهای روستا محسوب میشوند.
دسترسی: این روستا از طریق شهرهای علی آباد و گرگان قابل دسترسی است و جادهای مناسب و آسفالت دارد.
منبع :http://dehgardi.ir/
http://www.iranvillage.ir/
