امامزاده سید اسماعیل

در ضلع جنوبی مسجد جامع میانه، بقعه ای وجود دارد که به مقبره کمال الدین نیز مشهور است. این بقعه متعلق به امامزاده اسماعیل و دارای گنبدی پوشیده از کاشی‌های فیروزه رنگ است.
از بنای اولیه امامزاده تنها کتیبه ای بر بالای سر در بنای فعلی باقی مانده که تاریخ 1258 ه.ق و اسم بانی بنا، به نام "مشهدی بایرامعلی بن عوض "بر رویآن حک شده است.
مناره‌ی بلندی به ارتفاع 13 متر در صحن بقعه وجود دارد که دارای دو کتیبه‌ی سنگی است.
آن گونه که روی سنگ مزار ایشان حک شده کشف مزار شریف ایشان مربوط به سال 923 ق است. این بقعه از این تاریخ به بعد مورد توجه اهالی میانه قرا گرفته است.
اهالی میانه معتقدند که ایشان نواده امام جعفر صادق (علیه السلام) است و عده ای هم امامزاده سید محمد مدفون در روستای کندوان را پدر امامزاده اسماعیل (علیه السلام) می‌دانند.
هم اینک آستان مقدس امامزاده سید اسماعیل (علیه السلام) متشکل از صحن، مسجد جامع، گنبدخانه، مصلی، شبستان مردان و زنان، کتابخانه، سرویس بهداشتی و وضوخانه است.
صحن امامزاده با چهار در ورودی با خیابان‌ها و محلات شهر مرتبط است.
ورودی ضلع غربی به کوچه‌ی امام جمعه، ورودی ضلع شرقی به چهارراه پایین (خیابان طالقانی)، وروردی ضلع جنوبی به کوچه پشت امامزاده و محله‌ی قره داغی‌ها و ورودی ضلع شمالی به کوچه متولی و کوی امامزاده باز می‌شود.
این ورودی دارای سه ایوان با سه طاق نما است که طاق نمای وسطی رفیع‌تر و عریض‌تر از دو طاق نمای طرفین است. بالای دو طاق نمای کوچک، دو گلدسته بزرگ و بالای طاق ورودی اصلی گلدسته کوچکی قرار دارد.
گلدسته‌ها و پیشانی رواق با کاشی‌های هفت رنگ و نقوش اسلیمی مزین به اسماء الهی، آیات قرآن و سوره مبارکه تکویر است و بالای دو ایوان کوچک عبارت «السلام علیک یا صاحب الزمان» نقش بسته و بالای ایوان وسطی کتیبه ای با عبارت زیر نصب شده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بارگاه ملکوتی امامزاده اسماعیل بن محمد بن جعفر صادق (علیه السلام) بانی خیر حاج حبیب صالحی
پس از ورود از در شمالی اولین محلی که دیده می‌شود نمای ورودی مسجد جامع است.
سردری بسیار عالی با کاشی کاری زیبا، بدنه ای آجری و کتیبه ای با خط نستعلیق که عبارت «مسجد جامع امامزاده اسماعیل (علیه السلام)» بر روی آن حک شده است.
بالای کتیبه دیوار مشبکی به رنگ فیروزه ای به چشم می‌خورد. حاشیه‌های دور درِ ورودی کتیبه هایی به خط ثلث حاوی سوره مبارکه کوثر، آیه 35 سوره مبارکه نور و اسماء الهی است.
سمت راست مسجد جامع، رواقی وجود دارد با پایه هایی که بر روی حجم‌های گلدانی به رنگ فیروزه ای بنا شده است. پیشانی رواق، کتیبه ای با آیات قرآنی به خط ثلث دارد و لچکی‌های آن با کاشی هفت رنگ فیروزه ای و نقوش اسلیمی زینت داده شده است.
در نمای داخلی رواق پنجره‌های قوسی شکل فلزی شبستان قرار دارد.
در صحن شرقی گلدسته آجری به بلندی 13 متر هست که قدمت آن از اشعاری که بر روی سنگ نوشته ای در بنا نصب شده است مشخص می‌شود.
در ضلع شرقی و بخشی از ضلع شمالی صحن، رواقی با طاق نماهایی قوس دار، کاشی کاری شده و کتیبه ای بلند بر پیشانی آن احداث شده است، وجود دارد.
در ضلع شرقی بقعه، ورودی جداگانه ای برای آقایان وجود دارد. این ورودی، طاق نمای رفیع و سه طاق نمای کوچک در سمت راست آن دارد. ازاره‌ی سنگی با رنگ سایه، کاشی کاری هفت رنگ با نقوش اسلیمی، و حاشیه‌های کتیبه به خط ثلث، تزیینات نمای ورودی بقعه هستند.
دو گلدسته‌ی باریک با فرمی ترکیبی از گلدان وساقه منار، بر روی این نما قرار گرفته اند. در این نما پنجره هایی هم اندازه وجود دارد که بر پیشانی آن‌ها کتیبه ای حاوی آیات الهی نصب است.
لچکی‌های پنجره ها، کاشی هفت رنگ و دارای نقش اسلیمی هستند. رو به روی در ورودی آب فشانی از سنگ و بتن قرار دارد.
پلان گنبدخانه به فرم هشت ضلعی است که تمامی نمای داخلی آن به غیر از ازاره‌ی سنگی که از جنس مرمر سبز رنگ است آینه کاری شده است. قاب بندیهای قوسی رفیع، کاربندی زیر گنبد و داخل طاق نماها، نقوش گره و انواع نقوش مرسوم آینه کاری شده و بر زیبایی فضای داخلی گنبدخانه چندین برابر افزوده است.
سازه اصلی گنبد بر هشت پایه بنا شده است. دوال داخلی گنبد کتیبه ای به خط ثلث دارد که روی آن هشت پنجره‌ی سه تایی از جنس فلز، ساقه بلند را تشکیل داده است.
آینه کاری زیر گنبد شمسه ای است که حمیل بندی آینه ای دارد و لوستر بزرگ و بلوری از زیر گنبد آویزان است.
ضریح نقره ای با ابعاد 3×2 متر زیر گنبد قرار دارد و در سال 1378 ش نصب شده است. سرترنج هایی ایستاده با نگین هایی میناکاری شده در چهار وجه ضریح دیده می‌شود.
گلدان‌های گل طلایی با گلهای الوان در چهار گوشه در بالای ضریح قرارداده شده است. شعری به خط نستعلیق با نواری از قاب بندی دور تا دور ضریح قلم زنی شده است.
بالای در ضریح مشخصات مربوط به ساخت و نصب ضریح چنین حک شده است:
ضریح مطهر امامزاده سید اسماعیل با همکاری و مدیریت ادراه کل اوقاف و به اهتمام هیأت امنا به ریاست حضرت حجت الاسلام حاج سید عبدالستار محمدی از محل نذورات ساخته و نصب گردید.
سازنده احمد و عباس پرورش، قلمزنی احمد و نجاری حاج نعمت الله حیدرزاده، اصفهان 1378.
در ضلع شرقی گنبدخانه، شبستان مردانه (رواق دارالسلام) قرار دارد. فضای گنبدخانه به وسیله یک در چوبی گره چینی با فضای شبستان متصل است. شبستان حدود 10 متر مربع مساحت دارد و در ضلع جنوبی آن کفشکنی به ابعاد 5×6 متر واقع است.
این کفشکن به صحن شرقی باز می‌شود. تمامی نمای داخلی شبستان به جز ازاره‌ی سنگی اش آینه کاری شده است. این آینه کاری که از قاب بندی‌های مستطیل و مربع بر روی بدنه‌ها با نقوش معمول آینه کاری اجرا شده است.
حاشیه ها، قاب بندی ها، پوشش سقف، نقوش گره و مرسوم آینه کاری را در خود جای داده اند و فرم‌های قاب بندی‌های تابعی از موقعیت بازشوها ودرگاهی‌ها تبعیت می‌کنند.
لوستر بزرگی در میانه فضای رواق قرار دارد.
مسجد جامع در ضلع شمالی، دفتر هیأت امنا در ضلع جنوبی و گنبدخانه در ضلع غربی رواق قرار دارد.
درضلع شمالی گنبدخانه، مسجد جامع قرار دارد. مسجد جامع به یک در چوبی گره چینی با شبستان و با یک در معرق گره چینی با گنبدخانه مربوط می‌شود. مسجد جامع حدود 850 متر مربع مساحت دارد و تمامی دیوارهای اطراف داخل مسجد کاشی کاری هایی با زمینه‌ی فیروزه ای دارد و قاب بندی هایی به فرم‌های قوسی و مستطیل، نقوش تزیین را در خود جای داده اند.
در ضلع غربی گنبدخانه، شبستان زنان (زینبیه) قرار گرفته که 200 متر مربع مساحت دارد و از الحاقات جدید به این آستان مقدس محسوب می‌شود. این فضا شامل سه قسمت است که بخش میانی، سقفی بلندتر از دو بخش دیگر دارد.
سقف بخش مرکزی لمبه کوبی چوبی دارد و از دو طرف، پنجره هایی قوس دار و فلزی نور داخل شبستان را تأمین می‌کنند. این شبستان فاقد هر گونه تزیینات است و فقط یک گچ کاری ساده در دیوارهای شبستان پیداست.
دو شبستان در طبقه بالا مشرف به مسجد جامع است و پنجره‌ها و درهای آن‌ها به بالکن رواق بیرونی راه دارد. پوشش مسجد جامع پوشش خرپا است که با سازه فلزی اجرا شده و شیروانی آن با ایرانیت معمولی پوشش داده شده است.
پوشش سایر سقف‌ها لایه ای از ایزوگام دارد و نمای بیرونی گبند طلاکاری شده است.
مردم در مناسبت‌های مذهبی، به ویژه شب‌های احیا و ایام محرم به شکل دسته‌های عزاداری در صحن وسرای امامزاده به عزاداری و سینه زنی می‌پردازند.

منبع:
http://emamzadehesmaeilm.persianblog.ir/
http://shrines.blog.ir/
http://www.emamzadegan.ir/