پارک ملی خارتوران ( منطقه حفاظت شده توران )

منطقه خارتوران در منتهی الیه شرق استان سمنان ود ر250 کیلومتر ی جنوب شرق شهرستان شاهرود در مجاورت استان خراسان واقع شده است. روستای رضا آباد با جمعیتی بالغ بر 63 خانوار و 320 نفر ( سال 1377) در این منطقه ودر مجاورت تپه‌های ماسه ای قرار دارد و توسط دو جاده خاکی به طول 35و50 کیلومتر به احمداباد در جنوب ومزینان در شمال ارتباط دارد .
پوشش گیاهی این منطقه و تپه‌های ماسه ای حاشیه ان بعلت چرای بی رویه و بوته کنی شدید بشدت تخریب شده بطوریکه حدود 850 هکتار از تپه‌های ماسه ای اطراف روستا کاملاً بدون پوشش گیاهی گردیده است و به صورت تپه‌های ماسه ای فعال روستا را تهدید می‌نماید ، این مسائل و مشکلات دیگر نیاز به انجام عملیات تثبیت شن را درمنطقه ضرور ی می‌نماید.
منطقه خارتوران شاهرود با یک میلیون و ‪ ۴۰۰هزار هکتار وسعت بزرگترین ذخیره‌گاه زیست کره کشور است و گونه‌های نادر جانوری و گیاهی را در خود جای داده است.
منطقه خارتوران در منتهی الیه شرق استان سمنان ود ر250 کیلومتر ی جنوب شرق شهرستان شاهرود در مجاورت استان خراسان واقع شده است. روستای رضا آباد با جمعیتی بالغ بر 63 خانوار و 320 نفر ( سال 1377) در این منطقه ودر مجاورت تپه‌های ...مشاهده کامل متن ماسه ای قرار دارد و توسط دو جاده خاکی به طول 35و50 کیلومتر به احمداباد در جنوب ومزینان در شمال ارتباط دارد .
پوشش گیاهی این منطقه و تپه‌های ماسه ای حاشیه ان بعلت چرای بی رویه و بوته کنی شدید بشدت تخریب شده بطوریکه حدود 850 هکتار از تپه‌های ماسه ای اطراف روستا کاملاً بدون پوشش گیاهی گردیده است و به صورت تپه‌های ماسه ای فعال روستا را تهدید می‌نماید ، این مسائل و مشکلات دیگر نیاز به انجام عملیات تثبیت شن را درمنطقه ضرور ی می‌نماید.
منطقه خارتوران شاهرود با یک میلیون و ‪ ۴۰۰هزار هکتار وسعت بزرگترین ذخیره‌گاه زیست کره کشور است و گونه‌های نادر جانوری و گیاهی را در خود جای داده است.
منطقه خارتوران در منتهی الیه شرق استان سمنان ودر250 کیلومتری جنوب شرق شهرستان شاهرود در مجاورت استان خراسان واقع شده است. که به روستای اسب کشان آخرین روستای استان منتهی میگردد.
در توران (خارتوران) مجموعا ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده و ۲ گونه دوزیست شناسایی شده‌اند که شاخص‌ترین آنها همان یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی هستند.
خارتوران در کنار منطقه حفاظت شده بهرام گور در استان فارس آخرین پناهگاه گورخر است. حیوانی که در گذشته‌های دور تقریبا در دو سوم خاک ایران و چند کشور همسایه زندگی می‌کرد.
در سال ۱۳۵۶ جمعیت گورخر در کل ایران حدود ۶هزار رأس و در خارتوران بیش از ۲هزار رأس سر شماری شده بود، اما در سال ۱۳۸۹ اداره محیط زیست استان سمنان جمعیت آن را ۱۴۹ رأس اعلام کرده‌است.
خارتوران همچنین احتمالا بیشترین تعداد یوزپلنگ را هم بین مناطق مختلف ایران در خود جای داده‌است. به جز اینها غزال ایرانی (آهو)، جبیر، پلنگ ایرانی، سیاه گوش، گوسفند وحشی، بز وحشی، گربه شنی، گربه دشتی، گربه پالاس (از انواع بسیار نادر گربه سانان)، کفتار راه راه، گرگ، شغال، روباه قرمز و شاه روباه از پستانداران شاخص این ناحیه هستند.
از پرندگان پارک هم می‌توان به هوبره، کبک، تیهو، بلدرچین، چاخ لق، کبوتر چاهی، قمری، دم جنبانک ابلق، سبزه قبای هندی، باقرقره، سهره سبز، سهره صورتی، چکاوک کاکلی، سنگ چشم دم سرخ، انواع گنجشک، اردک بلوطی و حواصیل و انواع پرندگان شکاری مانند بحری، دلیجه، عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاه بوف، مرغ حق، دال، کرکس مصری، قرقی و انوع سارگپه اشاره کرد.
این منطقه از بهترین زیستگاه‌های زاغ بور نیز به شمار می‌رود. زاغ بور تنها پرنده بومی و انحصاری ایران است که در کنار بوته‌های قیچ زندگی می‌کند. از خزندگان خارتوران هم به جز انواع سوسمار و آگاما، بزمجه بیابانی، لاک پشت مهمیزدار، کفچه مار، افعی شاخ دار، مار زنگی و انواع مارهای جعفری اشاره کرد.
خارتوران را آفریقای ایران لقب داده‌اند. ذخیره‌گاه زیست کره توران با مساحت 1،470،640 هکتار بزرگترین ذخیره گاه زیست کره ایران است که بعد از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا دومین منطقه بیوسفر جهان به شمار می‌آید که در فاصله 140 کیلومتری جنوب شرقی شهر شاهرود و 28 کیلومتری جنوب شرقی مرکز بخش بیارجمند و درشمال مرکزی کویر ایران واقع است.
این منطقه در حد فاصل 3 سلسله کوه به نام‌های شترکوه در غرب با ارتفاع 2281 متر، و کوه قلعه بالا در شمال غربی با ارتفاع 2265 متر و کوه پیغمبر با ارتفاع 2411 متر قرار گرفته است.
منطقه خارتوران با کویر شنزار و پستی و بلندیهای جذاب شن‌های روان کویر مرکزی هم مرز است و در شرق، این منطقه به روستای طرود و سهل و کوه کفتری و از آنجا به شرق بیارجمند محدود می‌شود.
منطقه خارتوران به دلیل وجود ویژگیهای منحصر به فرد، پوشش گیاهی خاص، عوارض جغرافیایی پست و بلند اقالیم و غیره باعث به وجود آمدن یک اکوسیستم متنوع و مملو از گیاهان، جانوران و حشرات شده است.
در حال حاضر می‌توان این منطقه را به عنوان یکی از ذخیره گاههای ژنی کشور دانست. پستانداران ذخیره گاه زیستکره خارتوران شامل گرگ، شغال، روباه معمولی، کفتار، یوزپلنگ، کاراکال، پلنگ، گربه وحشی یا دشتی، جبیر، آهو، پازن، (زیر گونه ایرانی) قوچ وحشی و گورخر (زیرگونه ایرانی) است.
هوبره، زاغ بور، بحری، دلیجه، کبک، تیهو، بلدرچین، عقاب دشتی، چاخ لق، کبوتر چاهی، یاکریم، شاه بوف، سبزه قبا هندی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم دم سرخ و گنجشک معمولی از جمله پرندگان این منطقه هستند.
انواعی گوناگونی از رده خزندگان در این منطقه به چشم می‌خوردکه شامل راسته لاک‌پشت‌ها و نیز خانواده آگاماها، سمندرها و اسکینک‌ها است. از دیگر خانواده خزندگان می‌توان به بزمجه‌ها اشاره کرد.
همچنین از راسته مارها در ایران هفت خانواده و کلا 72 گونه مار شامل 63 گونه خشک‌زی و 9 گونه دریایی در آبهای جنوب وجود دارد. با تمام این اوصافی که ذکر شد منطقه خارتوران را باید دشت فراموش‌شده در ایران دانست.
منبع :http://fa.wikipedia.org/
http://greenuniverse.blogfa.com/page/41.aspx
http://www.hakimzadeh.blogfa.com/cat-1.aspx