خانه آخوند ابو

در مرکز شهر خرم‎آباد در سایه‌‏سار ضلع‌غربی قلعه فلک‏‌الافلاک بنایی زیبا مربوط به اوایل دوره پهلوی قرار دارد. این اثر ارزشمند یکی از قدیمی‎ترین خانه‏‌های شهر خرم‎آباد محسوب می‎شود که در سالهای اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منطقه لرستان، خانه آخوندابو در محله قدیمی درب باباطاهر شهر خرم‎آباد واقع شده که دارای 730 مترمربع مساحت و در مجموع 687 مترمربع اعیانی در طبقات است که از دو قسمت شمالی و جنوبی که شامل اتاق‏های سه دری، پنج دری، هشتی، حیاط یا میان‎سرا و... است.
قسمت شمالی( قسمت اصلی) بنا، در دو قسمت آن به صورت قرینه مهمان‎خانه، شاه‏‎نشین، پنج دری و سه دری و هشت پله با ارتفاع زیاد وجود دارد و چون دهانه آن بزرگ است از چوب درخت به صورت گرده برای مهار آن استفاده شده است؛ بازشوها(پنجره‌‏ها) به سمت حیاط و قسمت‏های توپر با آجر و تزیینات متفاوت نماسازی شده است، مصالح به کار رفته در سقف در گذشته تیرچوبی، آهک و ماسه بوده که با مرمت‌های انجام شده از پروفیل‎ها به عنوان نما و سقف‎های کاذب به صورت چوبهای تزئینی استفاده شده است.
قسمت جنوبی بنا که مربوط به خدمه است شامل مکانی برای زندگی، طبخ غذا، انباری، سرویس‎ها، هشتی، دالان(دهلیز) و پاره‌‏بند(محلی ...مشاهده کامل متن مخصوص برای نگهداری چهارپایانی مثل اسب، قاطر و...) و چیزی به نام تخت روان بوده است.
اتاق‎های این بنا به صورت سه دری، پنج دری، تالار و...، ساخته شده است که هر کدام ویژگی خود را داشته‎اند مثلاً اتاق سه دری، اتاق‏‌خواب خانه بوده است که تزئینات کف آن سنگ، دیوارهای آن گچی و نوع قوس پنجره‎ها رنگی، نعلی(ناری) است.
در طاقچه‎های این اتاق وسایل روزمره مثل آیینه، جانماز، آفتابه، سرمه‎دان قرار گرفته است.
اتاق پنج‏دری به عنوان اتاق مهمان بوده و عملکرد اتاق نشیمن را داشته؛ تالار که برای استفاده در فصل گرما بوده و به هوای باز نیز راه داشته، به عنوان تابستان‌نشین استفاده می‎شده است.
شمال خانه که به عنوان اتاق زمستان‌نشین استفاده می‎شده، آفتاب‎گیر ودارای بزرگترین فضا بوده است.
ورودی اصلی و قدیمی خانه آخوندابو از خیابان فردوسی بوده که دارای تزئینات خفته راسته و خفته برگی است.
ورودی جدید بنا در خیابان و کوچه 12 برجی است که در آن تزئینات خفته راسته قوس‎پوش در طاق به کار رفته است.
از عملکردهای جالب هشتی که از فضای داخلی خانه بیرون آمده و تنها جایی است که با بیرون خانه ارتباط دارد، ایجاد مکث و تقسیم فضایی جهت انتظار است که این عنصر در خانه آخوندابو وجود دارد.
برای وارد شدن به فضاهای مختلفی از جمله فضای مهمانی و اندرونی باید از راهروهای پرپیچ و خم که دالان نام دارند، عبور کرد.
حیاط یا میان‎سرا در خانه آخوندابو دارای یک حوض الحاقی در وسط بنا بوده و مصالح به کار رفته در کف حیاط سنگ است که در اطراف آن فضای سبز قرار دارد.
انواع تزئینات به کار رفته در حیاط، آجرهای خفته راسته، دندان‏‌موشی، گل‏انداز، خفته برگی شکل و انواع طاق‎ها، به کار رفته که زیبایی این فضای داخلی و محوطه حیاط و صدای آب فواره‏ای که در وسط حوض خانه قرار دارد، در میان تاریخ و عظمت معماری این مرز و بوم هر بیننده‎ای را به وجد می‎آورد.
این خانه در غروب‎ها و فصولی از سال چشم‎انداز زیبایی دارد و از داخل حیاط می‏‌توان چشم‌‏انداز زیبایی از قلعه فلک‎الافلاک را مشاهده کرد.
همچنین این خانه قدیمی به عنوان موزه صنایع دستی استان به سازمان میراث فرهنگی پیشنهاد داده شده و موافقت لازم صادر شده است که بعد از اقدامات مرمتی در این ساختمان اقدامات بعدی جهت تجهیز و تکمیل موزه از جمله ویترین آرایی، فضاسازی و صحن‌آرایی شروع شده و بخشی از تجهیزات مورد نیاز خریداری شده است.
به مناسبتهای مختلف در طول سال نمایشگاههای متنوع و جشنواره‌‏هایی از جمله غذای محلی، شب شعر و اجرای موسیقی جهت اجرا در مکان مذکور پیش‎بینی شده است.
منابع :
http://www.yaftenews.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=294:-q-q-&catid=43:cultural&Itemid=77
http://www.mehrnews.com/detail/News/2024266
http://golshn12.blogfa.com/post/3052