آتشکده نوشیجان

نوشیجان نام آتشکده و قلعه‌ای باستانی است که در ۱۵ کیلومتری غرب ملایر در منطقه‌ی شورکات در کنار رودخانهٔ حرم‌آباد واقع شده است.این منطقه دارای چشم اندازی زیبا است که احتمالا درهزاره اول ق .م بعلت سرسبزی وطراوات خاصی که این جلگه داشته موردتوجه اقوام ماد قرارگرفته است.

اصطلاح شورکات یعنی محل ایزد سوریاشو انوشیجان معلوم می‌کند که اینجا مرکز پرستش ایزد خورشید بوده است.

با توجه به کاوش‌های باستان‌شناسان دراین تپه باستانی سه طبقه شناسایی شده است,طبقه اول را به مادها، طبقه دوم را به هخامنشیان و طبقه سوم را به ساسانیان نسبت می‌دهند.

بنای قدیمی جبهه غربی تپه که نخستین آتشگاه است، بقایای یک آتشدان درجبهه جنوبی نشانگر مراسم نیایش آتش می‌باشد. اتاق معبد بصورت شمالی-جنوبی ساخته شده‌است و در بدنه مخروطی شکل آن سه طاقچه بطور نامحسوس مشاهده می‌شوند.

بقایای یک سکوی برجسته درحاشیه جنوبی معبد وجود دارد که احتمالاً شالوده پایه ستو‌ن‌های معبد بوده‌است,آخرین تاریخ استفاده از این بنای تاریخی هم‌زمان با دگرگونی معماری دراین تپه و ایجاد تالار ستون‌دار در شرق می‌باشد.

تالار ستون‌دار آپادانا: این تالار بر روی سکوی خشتی قرار گرفته است. این تالارهای ستون‌دار، با تالارهای گودین تپه و تپه نوشیجان با تالارهای اورارتویی که در ...مشاهده کامل متن آلتین تپه آسیای صغیر بدست آمده قابل مقایسه هستند , احتمالاً تاثیرپذیری از هنر معماری اورارتو ساخته شده است.

معبداصلی: شکل معبد اصلی بصورت نیم چلیپا بوده و با همان عناصر معماری دژ ساخته شده‌است,در زاویه شمالی سرسرا پایه آتشدانی وجود دارد که از سه بخش کاملاً مشخص ساخته شده‌است.
این نوع آتشگاه از نظر پلان دراکثر آتشگاه‌های دوره ساسانیان به چشم می‌خورد ,مرکز پرستش ایزد خورشید بوده است.

اتاق‌ها و انبارها: این بخش دومین اثر مهم تپه نوشیجان راتشکیل می‌دهد که در شرقی‌ترین قسمت تپه قرار گرفته و دارای حصار، بارو، اتاقهای مسکونی و انبار می‌باشد.

تونل: حفره‌ای سردابی‌شکل دربخش شمالی تالارستون دار و در امتداد شرق و غرب کنده شده که در عمق ۳ متری به صخره منتهی می‌شود. با توجه به شکل تونل به‌نظر می‌رسد که کار معماری پایان نیافته و از این جهت می‌توان استنباط کرد که احداث آن در آخرین دوره سکونت در این تپه صورت پذیرفته و احتمالاً ایجاد تپه جنبه امنیتی داشته است.
این تپه به شماره ۷۶۳ در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.


منبع:
http://hamedan.irib.ir/web/all/24-podcast/33777-1392-08-08-12-35-48
http://www.yjc.ir/fa/news/4480482
http://vista.ir/article/814630