هرفته روستایی از توابع بخش
مرکزی شهرستان
مهریز است که در شمال شرقی
مهریز و جنوب شرقی
یزد واقع شده است.
هرفته در تاریخ جدید
یزد، به نام فرافتر معرفی شده است. طبق منابع محلی، هرفته به معنی گرد و خاک حاصل از باد است. از آنجا که به هنگام طوفان، در این محل گرد و خاک بسیاری به هوا برمی‌خیزد، نان هرفته بر آن گذاشته شده است.
روستای هرفته از سطح دریا 1398 متر ارتفاع دارد و اقلیمی گرم و خشک دارد. این روستا از شمال غربی به کوه لاقلعه محدود شده است.
مردم روستا به زبان فارسی با
گویش یزدی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
زراعت، باغداری و دامداری مشاغل عمده مردم این روستا است. گندم، جو،
انار و
انگور محصولات عمده زراعی و باغی این روستا است. منابع تأمین آب کشاورزی و آشامیدنی روستا، چاه عمیق و نیمه عمیق است که با لوله‌کشی در دسترس مردم قرار می‌گیرد.
روستای هرفته، با
بافت مسکونی متراکم در میان دشت
...مشاهده کامل متن استقرار یافته است. مصالح به کار رفته در ساخت واحدهای مسکونی آن عموماً خشت، گل، آجر و چوب است.
معماری روستا از معماری کویری تبعیت می‌کند. بادگیرهای منازل روستایی و کوچه‌های روستا، زیبایی معماری منطقه یزد را به نمایش گذاشته‌اند.
از مراسم ویژه و جشن‌های روستا می‌توان به برگزاری مراسم جشن نوروز، مراسم سیزده به در و اعیاد مذهبی فطر، قربان، غدیر، میلاد پیامبر (ص) و ایام تولد ائمه اشاره کرد.
مردم متدین روستای هرفته، در ایام محرم و وفات و شهادت ائمه با مراسم نخل گردانی، سقاگردانی، علم بستن و شبیه خوانی به سوگواری می‌پردازند.
بهره‌گیری از موسیقی و آوازهای محلی در مراسم مختلف شادی روستا رایج است.
بیشتر زنان روستای هرفته، از پوشاک محلی استفاده می‌کنند.
پوشاک زنان شامل چارقدهای رنگی، و چاقچور (دامن شلواری) است.
استفاده از پوشاک سنتی در میان مردان روستای هرفته چندان رایج نیست.
صنایع دستی روستای هرفته، شامل قالیچه‌هایی است که برخی از آن‌ها با نقش قالیچه‌های هراتی بافته می‌شوند.
آش جو، آش گندم (نوعی آش که با حبوبات و سبزیجات و سرکه طبخ میشود) و اشکنه از انواع غذاهای محلی روستا می‌باشند.
آثار تاریخی به جا مانده در روستا مانند قلعه هرفته و بنای امام‌زاده فضل بن عباس، قدمتی بیش از 400 سال دارند و نشانگر قدمت تاریخی روستا است.
قلعه هرفته خارج از روستای هرفته و حدود 200 متر با روستا فاصله دارد و در کنار قبرستان کنونی روستا می‌باشد.
در روستای هرفته یک حمام تاریخی قرار دارد که قدمت آن همانند قلعه به دوره صفویه می‌رسد. مصالح به کار رفته در این حمام آجر است که با ملات گل و آهک پوشیده شده و دارای سه بخش جدا از هم مردانه، زنانه و تون است که حمام مردانه دارای سر در کوچک با قوس شاخ بزی و تزئینات آجری راسته خفته است.
پس از سر در حمام، هشتی با سقف گنبدی قرار گرفته که دور تا دور آن سکوهایی برای نشستن تعبیه شده است. با قرار گرفتن حوضی هشت ضلعی در وسط فضای بینه حمام مردانه است.
حمام زنانه هم دارای ابعاد کوچکی است که بخش بینه آن مستطیلی است. البته پلان گرمخانه، مستطیلی با سقف گنبدی می‌باشد.
اما از همه مهم‌تر این که عملیات بررسی و شناسایی باستان شناختی دشت هرفته در حالی در نیمه سال 88 به اتمام رسید که از جمله کشفیات مهم مربوط به این پروژه را می‌توان به شناسایی ۱۳محوطه تاریخی از جمله یک شهر باستانی مربوط به دوره اشکانیان اشاره کرد.
این شهر باستانی با قدمت حدود ۲۲۰۰ سال در محدوده شمال غرب روستای هرفته مهریز قرار گرفته و حدود یک و نیم کیلومتر مربع وسعت دارد.
از مشخصات جالب توجه این شهر، وجود یک منطقه صنعتی باستانی درون آن است که احتمالا مرکزی برای ریخته گری و هچنین سفالگری بوده است و با این توضیحات می‌توان گفت که روستای تاریخی هرفته قدمتی به اندازه تاریخ دارد.
منبع:
http://www.iranvillage.ir/article-print-1398.html
http://harofteh351.blogfa.com/
http://hamidharofteh.blogfa.com/category/4
http://farafar1.blogfa.com/
