لباس محلی خراسان شمالی

در خراسان شمالی به دلیل وجو قومیتهای مختلف ترکمن، کرد و ترک و ... و هم نشینی فرهنگ‌های مختلف البسه محلی با رنگ‌های متنوع و شاد و نقوش مختلف شکل گرفته است.
جامه‌ای بافتم تار و پودش از عشق
لباس‌های محلی مردم خراسان شمالی با داشتن تنوع چشمگیر رنگ و طرح، علاوه بر اینکه پوشش اسلامی و کاملی برای زنان و مردان محسوب می‌شود، به علت اینکه غالبا برگرفته از زیبایی‌های طبیعت و رنگ‌های شاد فصل بهار هستند، سبب آرامش روحی و روانی استفاده کنندگان نیز می‌شود.
البسه زنان و دختران کرمانج این استان غالبا شامل 5 قسمت "یاشار" و یا چارقد، "کراس" (بلوز)، "شیلوار" (دامن)، "جلیقه" و "شلیته" است.
یاشار و یا چارقد که در اصطلاح امروزی روسری گفته می‌شود، شال حریر مخصوصی است که به عنوان پوشش سر استفاده می‌شود و به گونه‌ای است که سر و حتی چهره زن، به جز چشمان وی را نیز می‌پوشاند.
"سربند" نیز دستمال یزدی است که غالبا ترکیبی از رنگ‌های قرمز و مشکی بوده و برای محکم کردن یاشار بر روی آن بسته می‌شود.
کراس لباس بالاتنه بوده و به پیراهن بلند ساده‌ای گفته می‌شود که یقه خاصی ندارد و پایین آن نیز چیندار است.
شیلوار یا پارچه، دامن پر چینی ...مشاهده کامل متن است که در پوشش دخترها نارنجی و یا زرد رنگ بوده و در خانم‌ها نیز به رنگ قرمز و از پارچه مخملی با متراژ حدود ‪ متر تهیه می‌شد و حاصل دوخت آن لباسی با چین بسیار زیاد و خوش‌حالت می‌شد.
شیلوار با استفاده از نخ‌های رنگی و سکه‌های قدیمی (دراو)، دراودوزی و قیطان دوزی می‌شد و در پایین آن نیز با نوارهایی رنگارنگ که «ماخل» نامیده می‌شدند دور دوزی‌های زیبایی ایجاد می‌شد.
شلیته دامنی بلندی تا محدوده زانو و از جنس مخمل بوده که با رنگ‌های متنوع حاشیه دوزی می‌شود.
جلیقه که معمولا از جنس مخمل بوده و سکه‌های قدیمی که در قدیم به عنوان پس انداز خانم‌ها به آن دوخته می‌شد و به مرور زمان به جزئی از لباس تبدیل شده است زیبایی خاصی به آن می‌بخشد و غالبا نیز کراس و جلیقه با شلیته همرنگ انتخاب می‌شدند.
البته علاوه بر این پوشش‌ها باید "گار" یعنی گوشواره‌ای بلندی که به دو طرف عرقچین متصل و روی آن یاشار و سربند بسته می‌شد، "کله"، پوششی از جنس پارچه مخمل که بر روی کراس پوشیده می‌شد، جوراب و ... را نیز اضافه کرد که به بنا به شرایط و فصول مختلف سال پوشیده می‌شدند و با یکدیگر پوششی مرکب از رنگ‌ها و پیام‌ها را ایجاد می‌کردند.
پوشاک مردانه کرمانج‌های خراسان شمالی نیز شامل "عرق چین"، "که لاو"، "لچگ" و ... بود که همانند پوشاک بانوان دارای رنگ‌های شاد و برگرفته از طبیعت بودند.
پوشش بانوان و مردان ترکمن خراسان شمالی نیز با استفاده از ابریشم و پشم گوسفندان تهیه می‌شد و غالبا شامل "چاوک"، "کولته"، "چلپی" و "یلک" می‌شد.
چاوک لباسی شبیه به مانتوهای امروزی بوده که پارچه آن از ابریشم قرمز رنگ بوده و آستر زیر پارچه نیز در حاشیه‌ها و سرآستینها سوزن دوزی دارد.
کولته شبیه کت بوده و این لباس به صورت آویز روی دوش در مجالس استفاده می‌شده است.
چلپی زیباترین لباس سوزن دوزی ترکمن و از جنس ابریشم است که با دارا بودن تنوع و ظرافت خاص در مراسم ازدواج به عروس می‌پوشانند.
یلک تنها لباسی است که با زیورآلات و سکه تزیین می‌شود و بر سر می‌اندازند و جنس آن نیز از ابریشم است.
"دون'"یا قرمز دون لباس محلی مردان ترکمن است که جنس آن ابریشم قرمز تیره و با راه راه مشکی بوده و نوع سوزن دوزی آن قیطان دوزی است که با عرض دو سانت و به رنگ مشکی و قرمز در کناره‌ها و سرآستین لباس دوخته می‌شود.
"اچمک" نوعی لباس دارای دو بخش بیرونی و داخلی است که بخش بیرونی آن از پارچه‌های مشکی که روی آن طرحهایی به شکل لوزی، به رنگ‌های متفاوت و از جنس ابریشم تشکیل شده و درون آن از پوست بره مشکی تهیه شده است و آن را معمولا مردان در فصول سرد پاییز و زمستان می‌پوشند.
مردمان ترک و تات خراسان شمالی نیز هر کدام به اقتضای محل زندگی، فصول سال، نوع درآمد و اشتغال و ... پوشش‌های مختلفی داشته و وجه اشتراک تمامی این پوشش‌ها نیز در مردان و زنان زیبایی برگرفته از طبیعت و حجاب کامل آن‌ها بوده است.
پای پوش سنتی غالب مردم خراسان شمالی نیز اعم از کرد و ترک و ترکمن "چاروق" بوده که از چرم طبیعی تهیه می‌شد و نوک آن نیز اندکی برگشته بود.
این کفش سنتی با نخ‌ها و اشکال مختلف تزیین می‌شد و دارای بندها و تسمه‌های بلندی بود که بندهای آن را به ساق پا می‌پیچیدند و برای زیباتر شدن چاروق نیز در نوک برگشته آن از منگوله‌ای تهیه شده از نخ‌های ابریشم رنگی استفاده می‌شد.
منبع :http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=679#1
http://www.mehrnews.com/detail/News/1671373
گزارش: علی خادمی