گبند کبود از جاذبه‌های دیدنی
آذربایجان شرقی ,از بناهای دورهٔ سلجوقیان در شهر
مراغه میباشد.
این گنبد که به مقبره مادر هولاکو نیز معروف میباشد در حدود ۱۰ متری
برج مدور واقع است.
گنبد کبود از نظر ترکیب کلی مشابه سایر مزارهای موجود در
مراغه است، یعنی مرکب از شبستانی است مرتفع بر زیربنایی که از سنگ ساخته شده و سردابی در میان دارد.
این گنبد تاریخی برجی 10 ضلعی است که زوایای 10گانه آن ستونی مدور با تزئینات تخمیری قرار داده شده و در زیر گنبد یک حاشیه از کتیبه گچبری به چشم می‌خورد که اطراف مقبره را دور می‌زند,هر ضلع این گنبد بیش از شش متر است.
کتیبهٔ گچبری‌شدهٔ ای داخل سردابه وجود دارد ,با توجه به این کتیبه گنبد کبود به‌عنوان یک برج مقبره ساخته شده است؛ به‌همین دلیل این گنبد به قبر مادر هلاکوخان نیز شهرت دارد
در سرداب عمارت سنگ یکپارچه‌ای وجود دارد که در دیوار ساختمان کار گذاشته شده و متعلق به ساختمان اولیه است.
کلماتی مثل «الله»، «والحمد» و ... با فرم‌های مختلف به‌خط کوفی و به روش‌های استامبی دیواره‌های سردابهٔ برج نقش بسته اند.
پهلوهای این برج طاق نما و حاشیه کاری و دندانه دارد و در کناره آنها پایه‌های ستون مانندی ساخته شده است.
این
...مشاهده کامل متن پایه‌ها مانند سطح بیرونی طاق نماها، با تزئیناتی مرکب از آجر و سفال و کاشی فیروزه‌ای رنگ در طرح‌هایی هندسی، به شکل بدیع آرایش شده‌اند.
این گنبد دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت است و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، کاشی و نوشته، میباشد.
اتاق گنبد سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته بیشتر گچبری و تزئینات و نوشته‌های آن نیز از بین رفته است.
داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه‌ی پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره 67 قرآن کریم نوشته شده است. اندازه قبر که منسوب به مادر هلاکو است و زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگ‌تر است.
در قسمت بالایی هر طاق‌نما 3 ردیف مقرنس دیده می‌شود.
کاشی‌های فیروزه‌ای تمام سطوح نمای خارجی دیوارها و این طاق را تزیین کرده است
کتیبه‌ای که داخل شبستان بالایی، گلوگاه گنبد را دور می‌زند به خط ریحان بر نوار پهنی از گچ سفید گچبری شده است.
بدنهٔ بیرونی گنبد کبود به‌شکل قطاربندی و هندسی تزیین شده و و سه ردیف مقرنس ساده‌دارد,تزیینات دیوارهای داخلی آن نقاشی به‌رنگ فیروزه‌ای بوده که در گذر زمان از بین رفته و فقط بخش کمی از آنها باقی مانده‌است.
تزیینات این بنا نسبت به بقیه بناهای دورهٔ سلجوقیان و ایلخانان مغول کم‌نظیر است
با توجه به نظرات مختلفی که در مورد صحت وجود قبر مادر هلاکو، در این گنبد مطرح است،تاریخ ساخت بنا احتمالا در فاصله سال‌های 582 و 652 میباشد, عده‌ای آن‌را مربوط به‌زمان مغول می‌دانند و عده‌ای تاریخ بنای برج را مربوط به قبل از هلاکوخان ذکر کرده‌اند.
گنبد کبود با شماره 135در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
منبع:
http://hamshahrionline.ir/
http://fa.wikipedia.org
http://www.farsnews.com
http://www.yjc.ir
