این باغ موزه یکی از آثار تاریخی شهر همدان است و از شاهکارهای دوره قاجاریه به شمار می‌آید که در چهارراه نظری خیابان عارف قزوینی این شهر واقع شده است.
عمارت زیبا و مجلل نظری در محوطه یک باغ بزرگ قرار دارد .
پیش طاق ورودی عمارت شکلی بسیار زیبایی دارد که با آجرکاری خفته و راسته مزین شده است. بعد از آن هشتی وجود دارد که سقف گنبدی آن با پوششی آجری به صورت منظم و یکنواخت پوشیده شده است .
در کنج شمال شرقی هشتی راه‌پله‌ای مسقف با آجر ساخته شده که از طریق آن می‌توان به بام هشتی دسترسی پیدا کرد .
پس از طی مسیری در محوطه باغ، ساختمان اصلی مجموعه نظری قرار دارد که ساختمانی دو طبقه میباشد و سقفی زیبا به صورت شیروانی دارد .
ورودی ساختمان دارای فضایی که به آن جلوخان می‌گویند میباشد که سقفی هرمی شکل دارد و شیروانی آن روی چهار ستون بلند چوبی با پوشش گچ و سرستون‌های دارای گل و بوته استوار شده است.
راه‌پله ورودی که ساختمان حیاط را به طبقه بالایی عمارت متصل می‌کند ، از فضای جلوخان می‌گذرد .
طبقه بالایی عمارت در هر چهار ضلع دارای مهتابی با نرده‌های چوبی ظریف و بیست و چهار ستون چوبی میباشد که با گچ پوشیده شده است و سرستون‌ها با گل و بوته تزئین شده‌اند.
در فضای داخلی ساختمان تعدادی اتاق وجود دارد که دسترسی به آنها از طریق راهرویی امکان پذیر میباشد. در میان راهرو، روزنه ای برای نورگیری و تهویه تعبیه شده است.
سقف برخی از این اتاق‌ها لَمه‌کوبی شده و چهره ای زیبا به این عمارت داده است .
از سال هزرا و سیصد و هشتاد و هشت شمسی این عمارت به موزه مردم‌شناسی تغییر کاربری داده است. در ورودی این موزه عبارت "موزه ابن سینا همدان" درج شده اما این موزه با نام "باغ موزه نظری" شهرت دارد.
منابع :
http://fa.horaforex.com/
http://gardeshgariiran.ir/
http://nazme.ir/
