تعزیه: عزاداری‌کردن (مطلقا)، برپاداشتن مجلس عزا برای حسین ابن علی(ع) (مخصوصا)، نمایش دادن وقایع کربلا و حوادثی که بر سر بعضی ائمه آمده است، نمایش مذهبی، شبیه خوانی.(محمد معین، فرهنگ فارسی، مدخل تعزیه)
در تعریف تعزیه‌خوان چنین آمده است:
تعزیه‌خوان: کسی که در تعزیه وظیفه‌ای را ایفا کند و اشعار مخصوص را بخواند.
تعزیه دار: برپا دارنده مجلس تعزیه.(محمد معین، فرهنگ فارسی، مدخل تعزیه)
تعزیه یا تعزیه خوانی یا شبیه خوانی:
تاریخ پیدایش نمایش‌های مذهبی ایرانی، معلوم نیست، ولی در زمان ناصرالدین شاه قاجار برای ترویج آن، کوشش فراوان شد.
واقعه کربل با رعایت تسلسل شهرهای کوچک و دهات اجرا می‌گردد. این تعزیه‌ها همگی جنبه‌های عزاداری ندارند و موضوع‌های تفریحی نیز در این مراسم داخل گردیده است.
از جمله تعزیه‌های دره الصرف، امیر تیموری و حضرت یوسف، عروسی دختر قریش، عاق والدین و... . شبیه‌خوان‌ها مطالب خود را به شعر و آواز خوش و اغلب از روی نسخ می‌خواندند.
آوازهایی که خوانده می‌شد، مناسب با موقع، مقام و روحیه شبیه بود. مثلا حضرت عباس(ع) عموما چهارگاه، حُر، عراق و ... در تعزیه چهره آرایی نبود. ولی صورت اشخاص با نقشی که بر عهده داشتند متناسب بود.
صد و پنجاه نوع مجلس عزا در مدح امام جعفر صادق، امام حسین، ذکریا و پیغمبران مرسل و غیره .... می‌گویند .
گروه‌های تعزیه‌خوان گرد هم می‌آیند
...مشاهده کامل متن و سایر عزاداران، اعم از سینه‌زن و زنجیر‌زن مشغول عزاداری می‌شوند. تعزیه‌خوانان لباس‌های مختص نقش خود را می‌پوشند و با ابزار و ادواتش همانند زره، خنجر، شهید و سرنیزه خود را تا مسلح می‌کنند و با نواخت طبل عزا روانه محل اجرای تعزیه می‌شوند.
از جمله تعزیه‌ها، تعزیه حربن ریاحی است. در این تعزیه مراحل ورود حُر به صحرا کربلا و بستن راه بر امام حسین و یارانش، نمایش و سپس مراحل برگشت حربن ریاحی و شهادت او به نمایش در می‌آید و نیز روز تاسوعا، تعزیه مسلم، علی اکبر امام حسین (ع) و ابوالفضل العباس (ع) توسط تعزیه خوانان برگزار می‌گردد.
روز عاشورا، اوج مراسم تعزیه خوانی است . از روستاهای اطراف و شهر از صبح زود در محل برگزاری تعزیه حضور به هم می‌رسانند، تا شاهد برگزاری مراسم باشند. تعزیه‌خوانان از محل تکیه با همراهی هییت‌های عزاداری و سوار بر اسب با پوشش کامل روانه محل برگزاری تعزیه می‌گردند.
بانی تعزیه دعوت می‌کند و ما (احمد علی معصوم، تقی معصوم، حاج اقا اسدالله معصومی و...) در آن مجلس می‌خوانیم. نسخه تعزیه ( شعر ) را، بزرگترها تقسیم می‌کنند و زنجیره دارد یعنی هر کس نوبت خود را در خواندن تعزیه رعایت می‌کند.
مدت تعزیه خوانی 4 تا 5 روز است که چند روز در منزل آقای معصومی استراحت می‌کنند و بعد ازظهرها برای اجرای تعزیه به مکان تعزیه، که حسینیه داخل روستاست می‌روند.
حسینیه توسط آقای معصومی که مکانی هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها است، ساخته شده است.
یک ساعت قبل از تعزیه، تعزیه‌خوانان گرد هم جمع میشود، چایی میخورند، سپس لباس‌ها را عوض می‌کنند که آقای قربانعلی قاسمی نقش مخالف خوان ( شمر ) لباس قرمز رنگ را می‌پوشد.
اشعار تعزیه، در مدح امام حسین(ع)، امام رضا(ع)، امام علی(ع)، مالک اشتر، جنگ مرحب و در شهادت همه امامان در طول سال خوانده میشود. مدح‌ها قبلا معرفی شده است اما مدح خروج مختار زیبا و مناسب برای جشنواره‌هاست ولی متاسفانه در هیچ جشنواره‌ای شرکت نکرده‌اند .
ارزش تعزیه به رفتار حضرت علی(ع)، رفتار ابن ملجم مرادی و رفتار امام حسین(ع) با حُر است . بعضی از بچه‌ها با شنیدن اشعار متوجه رفتارها نمی‌شوند، اما با دیدن اجرای نقش‌ها، به ارزش این رفتارها پی می‌برند و الگو می‌گیرند.
لباس عشقیا ( شمر، ابن ملجم مرادی ) قرمز رنگ، لباس حضرت ابوالفضل سبز رنگ است و عربی میباشد، بعد عبا می‌پوشند و لباده را در می‌آورند و با زره جنگی می‌روند.
سدر ایام محرم به طور مداوم روزی 5/2 ساعت تعزیه‌خوانی میشود. روز قتل امام حسین تعزیه حدود 8 ساعت طول می‌کشد از ساعت 5/6 صبح شروع و 3 بعد از ظهر تمام میشود.
حسینیه که با کمک روستاییان و آقای معصومی ساخته شده، جوابگوی جمعیت روستا و همچنین تعزیه‌خوانی را ندارد. روز تعزیه حدود ده هزار نفر برای دیدن تعزیه می‌آیند که از این تعداد دو هزار نفر خانم هستند و از شهرهای قروه، رزن، همدان و حتی از تهران می‌آیند .
هزینه و جای استراحت تعزیه‌خوانان در این مدت را یکی از بانیان (آقای معصومی) می‌دهند، که توانایی این هزینه را ندارند که نیازمند کمک از طرف دولت برای تعزیه میباشد.
غذا و نذری روز تعزیه به صورت ساندویچ خیلی ساده (نان وپنیر) بیسکویت و چایی است که به کمک جوانان به مردم داده میشود. هزینه غذا و نذری را مردم می‌دهند.
تعزیه‌خوانان برای حقوق و دستمزد تعزیه خوانی نمی‌کنند. اگر هم کسی نذری داشته باشد به آنان می‌دهند و آنها هم در کمک تعزیه‌خوانی خرج می‌کنند.
اعتقادات :
اعتقادات این است که برای اجابت دعا نذر می‌کنند. برای خوب شدن مریضشان یا خوشبختی بچه‌هایشان نذر می‌کنند و به اسم ابوالفضل قسم میخورند .
برای نصیحت جوانان از اشعار و محتوا استفاده می‌کنند و جوانان برای اشعار احترام قایل هستند.
منبع :
http://vmic.ir/
