شکل شاه اثری تاریخی در منطقه لاریجان و در شصت کیلومتر
آمل میباشد که به دستور ناصرالدین شاه قاجار از شمایل وی و تنی چند از ملازمانش بر دل صخرهای بر سر راه جاده تاریخی هراز (تنگه بند بریده) و در نزدیکی چشمه
آب معدنی استراباکو، در تاریخ هزار و دویست و نود و پنج هجری قمری حجاری شدهاست.
پس از به قدرت رسیدن قاجاریه و انتخاب
تهران به عنوان پایتخت، به دستور ناصرالدین شاه قاجار مسیرهای قدیمی و مال رو در درههای هراز و
چالوس مرمت و به راه ارابه رو تبدیل شدند .
در سال هزار و دویست و نود و پنج هجری قمری، ناصرالدین شاه دوباره دستور به باز سازی مسیر لاریجان داده و "حسین علیخان وزیر" را به سرپرستی این کار منصوب نمود.
وی با همکاری "گاستیگیرخان"، مهندس اطریشی که در خدمت دولت
ایران بود، جاده را به اندازه ای پهن کرد که دو ارابه به راحتی بتوانند از آن عبور کنند. در سال هزار و دویست و نود و پنج هجری قمری با اتمام عملیات ساخت این راه، به عنوان یادبود نقشی از شاه قاجار در یکی از صعب العبورترین نقاط این مسیر که "تنگهِ بندِ بریده" نام دارد به مناسبت بازسازی و ساخت جاده قدیم
مازندران ...مشاهده کامل متن حجاری شده است.
این نقش برجسته در بستری مستطیل شکل، آراسته به اشعاری در قابهای سجاده ای دیده میشود. در این تصویر ناصرالدین شاه سوار بر اسب در وسط و ده تن از ملازمین کشوری و لشکری ملبس به پوشاک رسمی "سرداری" که در ترنجهای نزدیک به سر هر یک از آنها معرفی شده اند و در دوسوی او به نمایش درآمده، دیده میشوند .
در دورادور نقش برجسته که حدود هشت متر طول و چهار متر عرض دارد، کتیبههای حجاری شده در قاب هایی تعبیه شدند که شامل چند بیت شعر در مدح ناصرالدین شاه، سختی عبور و مرور راه لاریجان و فرمان شاه در خصوص تعمیر و مرمت آن است.
در وسط نقش و زیر سم اسب ناصرالدین شاه عبارت "عمل کمترین علی اکبر فی سنه 1295" و در بالای سر افرادی که نقش آنها حک شده، القاب و یا سمت آنان با قلم ریز و خط شکسته نقر شده است .
در جنگ جهانی دوم توسط سربازان شوروی سابق بخشی از این اثر تاریخی از جمله صورت ناصرالدین شاه به جهت تیر اندازی این سربازان آسیب دیده است.
در زمان پهلوی دوم و با اتمام ساخت راه آسفالته هراز در دهه هزار و سیصد و چهل و ساخت تونل وانا به منظور حذف منطقه خطرناک تنگ بند بریده، این نقش برجسته از مسیر جاده دور افتاده و تا به امروز به تنهایی بر دیواره سمت غرب تنگه ناظر بر عبور رود هراز میباشد.
برای دیدن این نقش برجسته باید بین پمپ بنزین و تونل وانا توقف کرده و حدود ده دقیقه مسیر کناره غربی رودخانه را در پشت تونل ادامه داد.
این نقش برجسته تقریبا روبروی دومین خروجی اضطراری تونل وانا از سمت تهران در جاده هراز تقریباً صد و پنج کیلومتری تهران و شصت کیلومتری آمل واقع شده است.
منابع :
http://fa.wikipedia.org/
http://anthropology.ir/
http://vtlarijan.persianblog.ir/