"شیلان‌دهی" آئین نذر سلامت گوسفندان در شمال
آئین "شیردوشان" یا "شیلان‌دهی" منطقه ییلاقی و جنگلی چلاو
مازندران 500 ساله شد.
هر کشور ریشه‌داری به سنت قدیمی و دیرینه خود می‌بالد و همیشه آن را برگ زرینی برای معرفی‌اش تلقی می‌کند.
البته فردی که در کشور کهن و تاریخی ما،
ایران اسلامی زندگی می‌کند به آداب، رسوم، سنت و پیشینه بومی و قدیمی خود افتخار می‌کند و برای عدم کهنگی و ننشستن غبار فراموشی بر روی آن سعی داشته تا هرچه در توان دارد برای احیا و ماندگاری آن از جان و دل بکوشد.
در بین روستانشینان مازندرانی آیین شیلان دهی از سالیان دور و به گفته ریش سفیدان نزدیک 500 سال است که این مراسم برگزار میشود در اینجا به چگونگی اجرای این مراسم در یکی از روستاهای
آمل می‌پردازیم.
دهستان سبز، ییلاقی و خوش آب و هوای بخش امامزاده عبدالله(ع) شهرستان
آمل رسم و سنتی قدیمی به چشم می‌آید که در عین جالب بودن و زیبایی، بیش از پیش باعث میشود تا ما به فرهنگ و رسوم اصیل دینی و مذهبی خود ببالیم.
آئینی که در دل خود ارادت خالصانه به خالق زیبایی‌ها، تمسک و توسل به خداوند، اهل بیت(ع)، اشاعه فرهنگ انفاق، در کنار هم بودن، صدقه و بسیاری از دیگر صفات نیک و پسندیده هر انسانی را به رخ می‌کشد،
...مشاهده کامل متن خصوصیات و ویژگی‌های بارزی که امروزه کمتر مشاهده می‌شوند.
* "شیلان‌دهی" جشن شکرگذاری از الطاف بیکران خداوندی
"جشن شیردوشان" یا "شیلان‌دهی" جشنی است که پنج‌شنبه هفته جاری با استقبال پرشور مردم مازندران در منطقه سبز و بهاری چلاو آمل به شکرانه نعمت‌های بیکرانه خداوندی برگزار شد.
در این جشن بزرگ که در آن همه روستانشینان با تحرک و شور خاصی می‌خواستند آن را هرچه باشکوه‌تر برپا کنند با "عباد صفارا" یکی از دامداران معروف و قدیمی منطقه چلاو که هنوز کارهای دامداری خود را در عصر مدرنیته به صورت سنتی انجام می‌دهد هم‌کلام شدیم، مرد با صفایی که خلوص نیت، ساده‌دلی و خصلت‌های نیک‌اش نشان از زندگی پاک در دل طبیعت و دامنه‌های سربه فلک کشیده دماوند دارد.
این دامدار برجسته مازندران در مورد این جشن کهن و بومی بیان داشت: جشن "شیردوشان" یا "شیلان‌دهی" که با پخت و پز آش شیر برنج معروف است یکی از سنت‌های قدیمی بوده که به گفته ریش‌سفیدان منطقه بیش از 500 سال قدمت دارد.
"عاروس خنی" بیقرار قدم‌های ظریف و دلنواز بره و گوسفندان
صفارا با اشاره به اینکه این آئین معمولا حدود دو هفته قبل از حرکت گله گوسفندان به ارتفاعات 3 هزار متری "عروس خونی" یا "عاروس خنی" چلاو صورت می‌گیرد، تصریح کرد: در اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد ماه این آئین انجام میشود.
وی با بیان اینکه شیر یک روزه گله گوسفندان منطقه که باید به ارتفاعات کوچ کنند جمع‌آوری میشود، ابراز داشت: این شیرها صبح تا ظهر روز شیردوشان در "امامزاده سیف‌الدین روستای گنگرج‌کلا" منطقه چلاو از دامداران جمع‌آوری میشود تا بعد از ظهر در محوطه امامزاده شیر را با تهیه هیزم و مهیا کردن آتش به آش "شیر برنج" تبدیل کنند.
این گله‌دار و دامدار معروف آمل اضافه کرد: شیرهای دوشیده شده گوسفندان از محل اصلی گوسفندسرا در منطقه "چماز نو" که مکان نگهداری دام بوده به وسیله اسب به امامزاده حمل میشود.
صفارا در مورد همدلی، همبستگی و مشارکت مردم در این مراسم گفت: همه افراد محل در این آئین شرکت دارند و می‌خواهند به طریقی دین خود را ادا کنند.
وی با تاکید اینکه دامداران چلاو از چندین روز قبل خبر آئین شیلان‌دهی را بین مردم اعلام می‌کنند، تصریح کرد: اهالی منطقه و مردم شهر که در محل شیلان‌دهی حضور دارند به تبرک از آش شیربرنج پخته شده در محل امامزاده استفاده می‌کنند.
* اوج ارادت روستانشینان چلاو در دل دامنه‌های کوهستان
این دامدار برجسته مازندران در ادامه متذکر شد: این رسم پسندیده به نوعی خیرات و نذر هم تلقی میشود زیرا دامداران و چوپانان منطقه نذر کرده و از درگاه خداوند می‌خواهند با این حرکت گله گوسفندان و بره‌های تازه زائیده شده آنها در طول سال از بلا و خطر به دور بوده و بیمه شوند تا رفع بلا شامل حال‌شان شود.
صفارا خاطرنشان کرد: به عبارتی این حرکت نوعی آش پشت پا برای کوچ گوسفندان و چوپانان نیز محسوب میشود.
وی با اعلام اینکه حتما باید این آئین در روز پنج‌شنبه یا جمعه برگزار شود، در مورد علت این انتخاب اظهار داشت: این دو روز از مقدس‌ترین روزهای ایام هفته هستند و علاوه بر خوش‌یمنی این دو روز، مردم و خانواده‌هایی که در شهر زندگی می‌کنند و بسیاری از علاقه‌مندان با توجه به مشغله کمتر می‌توانند به ییلاق آمده و از این مراسم معنوی بهره بگیرند.
این دامدار قدیمی مازندران در بیان دیگر دلیل انتخاب زمان جشن شیردوشان یادآور شد: با توجه به زاد و ولد گوسفندان در فصل بهار، شیردهی دام‌ها در این زمان بیشتر از دیگر ایام سال است و شیرها نیز در این مدت از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند.
* "دنگ شیر" دیگر آئین نهفته در دل شیلان‌دهی
وی با اعلام دیگر آئین نهفته در دل شیلان‌دهی اذعان داشت: علاوه بر پخت آش شیربرنج که در زبان محلی مازندرانی به "شیر آش" معروف است، بخشی از شیر نیز به متولی و خادم امامزاده تقدیم میشود که این حرکت به نام "دنگ شیر" بر سر زبان‌ها است.
به گفته صفارا، 10 تا 15 روز بعد از آئین شیلان‌دهی دام‌ها برای گذراندن ایام سه ماهه تابستان به ارتفاعات "عروس خونی" یا "عاروس خنی" کوچ می‌کنند که این روز نیز به روز "قرق‌شکنی" در بین روستائیان شهرت دارد.
آئین سنتی شیردوشان یکی از آئین‌های کهن مازندران است که در شهرهای استان با تفاوت اندکی نسبت به هم در اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه با شکوه خاصی برگزار میشود.
منبع :
گزارش از قربانعلی مسافر
- http://www.farsnews.come
http://www.mehrnews.com/
http://mazandaran.irib.ir/
