بازی چوتل

اکثریت کارگران ایرانی شرکت نفت ،بختیاری بودند و در ابتدای سکونت آنان در مسجد سلیمان به بازیهای سنتی بختیاری می‌پرداختند .
یکی از این بازیها که طرفداران بیشماری داشت بازی «چوتل » بود . بازی «چوتل » یا «هفت چو »در بعضی از مناطق عشایری و روستایی ایران با تفاوتهایی در مقررات آن ، بازی می‌شده است .
از تاریخ آغاز این بازی مانند بازیهای محلی دیگر اطلاع دقیقی در دست نیست اما با توجه به تشابه در شیوه کلی بازی در مناطق مختلف ایران،میتوان گفت که این بازی یکی از بازیهای بسیار قدیمی ایران است .
وسایل بازی :چوپ و توپ
چوب را بازیکنان با توجه به توانایی‌های خود انتخاب می‌کردند و اما که توپی که عشایر بختیاری از آن در این بازی استفاده می‌کردند به توپ «مِل گاهی » معروف بود.
پس از جمع آوری موهای چهار تا پنج گاو «یک سنگ کوچک و گرد در میان این موها می‌گذاشتند و با نخ پشمی دور تا دور آن را می‌بافتند سپس آن را درون یک پارچه می‌گذاشتند و آنرا می‌دوختند .
این توپ به اندازه یک توپ تنیس بود . بعدها با ورود توپ تیس به کشور این بازی را با توپ تنیس انجام می‌دادند .
تعداد باریکنان :این بازی معمولا در دو گروه 7 نفره انجام می‌شد
تل‌ها «جایگاها » : در زمین بازی سه تل بوسیله سنگهایی که قابل دید برای بازیکنان بود ...مشاهده کامل متن مشخص می‌شد .
فاصله تل‌ها بستگی به قدرت ضربه زدن بازیکنان به توپ داشت و فاصله آنها به توافق بازیکنان مشخص می‌شد .
تل شماره یک :جایگاه زنندگان ضربه به توپ بود .
تل شماره دو : که به آن «تل آپشت »هم می‌گفتند . این تل سه تا پنج متری تل اول بود و محلی بود که بازیکن می‌توانست وقتی به آنجا برسد تصمیم بگیرد به تل شماره سه برود و یا عقب نشینی کند .
تل شماره سه : محلی است که بازیکنان با رفتن به آنجا و برگشتن به تل شماره یک امتیاز مجدد ضربه زدن به توپ را کسب می‌کردند .
شیوه بازی : بعد از تقسیم افراد به دو گروه مساوی، بازی شروع می‌شود گروه زننده توپ و گروه گیرنده توپ بوسیله «تر آخشک » (سنگ صاف و کوچکی که با آب دهان خیس می‌کردند تا کاربد سکه را در ابتدای بازی داشته باشد) یا «پر آپیچ » (پریاپوچ) و یا با زدن یک ضربه توپ بوسیله دو «سلار » (سالار، سرگروه)معلوم میشود.
گروه زننده توپ در تل شماره یک جمع میشوند و گروه گیرنده توپ در فاصله تل شماره 2 تا اطراف تل شماره 3 به صورت پراکنده و به اختیار می‌ایستند . سلار تنها بازیکنی است که 7 ضربه به توپ می‌زند .
ولی بقیه بازی کنان باید یک ضربه به توپ بزنند . در بعضی از مناطق یک بازیکن سه ضربه ای نیز وجود دارد . ابتدا بازیکنان یک ضربه ای،ضربه خود را به توپ میزنند .
بازیکنان باید توپ را با یک دست به هوا پرتاپ کنند و با چوب به توپ بزنند .

گاهی به انتخاب زننده ، بازیکن دیگری توپ را برای او می‌اندازد . بازیکنی که ضربه خود را به توپ زده ، مرده محسوب می‌شود و دیگر حق زدن به توپ را ندارد مگر اینکه با ضربه خود ویا همگروهش بتواند خود را به تل شماره سه برساند و برگردد که پاداش او یک ضربه دیگر است .
اگر بازیکنی برای پاداش اقدام کرده و خود را به تل شماره دو برساند و با توجه به موقعیت نتواند خود را به جایگاه شماره سه برساند می‌تواند عفب نشینی کند ، اما اکر از تل شماره دو گذشت گروه مقابل با پاس دادن توپ به همدیگر او را هدف قرار می‌دهند .
تنها جای بازیکن رونده که توپ به آن بخورد بازنده محسوب نمی‌شود کف دست اوست و بازیکن می‌تواند با کف دست از خود دفاع کند بازیکن رونده میتواند با یک ضربه ، خود را به تل شماره سه برساند و برگردد و میتواند در تل شماره سه بماند تا با یک ضربه دیگر از اطراف همگروهایش به تل شماره یک برگردد و پاداش بگیرد .
سلار آخرین نفری است که هفت ضربه توپ می‌زند و به بازیکن «هفت چو» معروف است. اگر تمام بازیکنان و سرگرئه ضربه‌های خود را به توپ زدند و کسی باقی نماند سرگروه اجازه دارد یک ضربه «کله مرکی »(کله: کوتاه، مرکی:آرنج) بزند .

سر گروه در زدن این ضربه باید یک سرچوب را به آرنج خود بچسباند و به توپ ضربه بزند و بازیکنان در این هنگام باید حداکثر تلاش را برای گرفتن پاداش انجام دهند .

شرایط تعویض گروهها :

1- یکی از افراد گروه زننده در حین رفت و برگشت بوسیله حریف با توپ زده شود .
2- گرفتن توپ از هوا توسط گرو ه گیرنده . «بُل »
3- افتادن چوب از دست زننده در هنگام ضربه زدن به توپ ، به شرطی که گروه گیرنده زودتر به چوب برسند و چوب را بردارند و بر آن بوسه بزنند.
4- نبود بازیکنی از گروه زننده که اجازه ضربه زدن مجدد به توپ را داشته باشد .
این ورزش اکنون با نام چو گو زیر نظر فدراسیون « بیس بال ،سافت بال ، کری کت،چوگو » میباشد و متاسفانه شیوه امتیاز دهی و قوانین و مقررات جدید به تصویب رسیده مانع جذابیت این بازی سنتی شده و همین ضعف باعث شده که بازیکنان و تماشاچیان معدودی جذب آن شوند .
بهتر آن است که بعد از سه دور بازی از اطراف هر دسته تعداد گیرندگان پاداش ، امتیاز آن دسته محسوب شود و دسته برنده گروهی باشد که افراد بیشتری از آن به پاداش رسیده باشند .
مسابقات چوگو استان در سال 64 در مسجد سلیمان برگزار شد، یکی از برادران روستایی با تشویق تماشاچیان و با اجازه مسئولین مسابقات وارد زمین بازی شد و با چوب چنان به توپ ضربه زد که محل فرود توپ برای تماشاچیان غیرذ قابل تصور بود .
حال اگر بخواهیم این بازیهای سنتی را گسترش دهیم ابتدا باید توسط ادارات و سازمانهای دولتی که با روستائیان و عشایر ارتباط دارند بر نامه ریزی شود و بازیکنان هر شهرستان و استان از میان افراد زبده روستایی و عشایری انتخاب شوند .
منبع :http://www.anzan92.blogfa.com/cat-33.aspx