کاروانسرای نیک پی مربوط به
دوره صفوی است و در شهرستان
زنجان، بخش زنجانرود، روستای نیک پی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی
ایران به ثبت رسیده است.
این کاروانسرا داخل روستا و در نزدیکی تپه‌ای تاریخی به نام قبرستان قرار گرفته و در اطراف آن خانه‌های روستایی قرار دارد.
کاروانسرای قدیمی و زیبای نیک پی که از آثار
دوره صفوی به شمار می‌آید، در روزگار بر پایی خود اهمیت و عضمت زیادی داشته است.
این کاروانسرا که از نوع کاوران سراهای 4 ایوانی است، از آجرهای قرمز رنگ ساخته شده اما به شدت ویران گشته و تنها بخش کمی از آن باقی مانده است.
کاروانسرای نیک پی با پلان 4 گوش، دارای صحن و میانسرای 8 ضلعی غیرمنظم بوده و گرداگرد آن را حجره‌های 14 گانه دربر گرفته است.
طاق و قوس در این اثر تاریخی به صورت ضربی طراحی شده و عنصر قرینه‌سازی به زیباترین شکل در آن رعایت شده است.
در بیشتر سفرنامه‌های جهانگردان و مستشرقینی که از منطقه
زنجان دیدن کرده‌اند از کاروان سرای نیک پی نام برده شده و بیشتر آنها در این مکان اقامتی داشته‌اند که نشان از اهمیت آن در روزگاربرپایی خود دارد.
بخش عمده این کاروانسرا
...مشاهده کامل متن تخریب و تنها قسمتی از آن باقی مانده و نمایانگر عظمت آن در دوران برپایی است.
کاروانسرای نیک پی با توجه به سبک معماری و تزیینات به کار رفته در آن، یک بنای عام‌المنفعه به جای مانده از دوران صفوی است و در زمان شاه عباس دوم در مسیر یکی از راه‌های عمده بازرگانی فلات ایران ساخته شد.
وجود کاروانسرای سنگی در فاصله سی کیلومتری آن، گویای رونق تجاری این منطقه در آن عصر است.
این کاروانسرا از جمله کاروانسراهای چهار ایوانی دوران صفویه است و دارای نقشه چهار گوش، صحن و میانسرای هشت ضلعی غیر منظم بود و دور تا دور آن را حجره‌های چهارگانه فرا می‌گرفت.
طاق و قوس‌ها در این اثر تاریخی به صورت ضربی اعمال شده و عنصر قرینه‌سازی در آن به زیباترین شکل ـ مطابق الگوی رایج در معماری سنتی فلات ایران ـ اجرا شده است.
از تزیینات بنا می‌توان به وجود طاقچه‌هایی با قوس هلالی، طاق‌نماهایی با قوس جناغی و قاب‌بندی‌هایی با آجرچینی ساده و به صورت یک‌نواخت در سطوح داخلی بنا اشاره کرد.
در حال حاضر این بنا در تملک اداره اوقاف استان زنجان است.
منبع :
http://hamshahrionline.ir/
http://fa.wikipedia.org/
http://www.ichto.ir/
