شیورداغی

فراتر از دشت اهر، ارتفاعات قره داغ با کوه‌های جنوبی شروع می‌شود و شیور با ارتفاع ۲۶۵۰ متری در ۲۰ کیلومتری شمال اهر در جهت شرقی ـ غربی کشیده شده است. شیور با دو قله‌ی همدوش افسانه ای از اهر پیداست و این کوه در واقع یک توده باتولیتی است.
در یک سمتش روستای مزرعه و جوبند و حاج علی بیگ کندی و در سمت غربی اش روستای زندآباد و انجرد و لامان و… واقع اند. شیور مجموعه ای از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و اجتماعی را در خود دارد.
در بالادست ییلاق عشایر است و در پایین دست روستاهای آباد. از ییلاق‌های معروف این ارتفاعات، می‌توان « یارالیجا» را نام برد در گوشه‌ی شمال غرب شیور که با همین نام کاروانسرای قدیمی نیز هنوز نشانه هایی دارد.
چند غار طبیعی در ارتفاعات شیور وجود دارد. در غرب، روستای لامان آبشاری دارد و در انجرد یخچال طبیعی ـ غار ـ آشناست. چمنزاری به نام « یئللی » هم هست. در دل شیور باز آبشاری ـ شرشر گیش ـ است و چشمه‌های متعدد همچون « سویوخ بولاق ».
حتی بندی قدیمی با نام « چوئوش گولی » هنوز آثاری برای تماشا دارد. در گذشته گویا از این بند لوله کشی سفالی به اراضی پایین دست صورت گرفته بود و چنانکه معروف است از همین بند، لوله کشی و انتقال آب تا بقعه شیخ شهاب الدین در جنوب شهر اهر انجام می‌گرفت.
میوه‌های وحشی به ویژه آلوچه از مهمان‌های شیور پذیرایی می‌کند. شیور و دامنه هایش یادآور سنگر گرفتن‌های امیرارشد است و از قله‌ی شیور به نام قلعه‌ی شیور نیز یاد می‌شود و دو قله‌ی آن با نام‌های « قاباخ قلعه » و « دالی قلعه » خوانده می‌شود.
در دامن شیور قطعه سنگ عظیم الجثه ای به نام « سوپاند داشی» وجود دارد و زیر آن غاری است.
قدیم در پای شیور کارگاه روغن کشی فعال بوده و کار معدن نیز اینجا دیرینه ای دارد. در سمت شرقی شیور و فرادست روستای جوبند، عنوان محلی « گوموش کانی » نشان و نشانه ای از وجود معدن است.
ضمن که معدن مهم آهن هم دارد. در واقع از قدیمی‌ترین مکان‌های معدن کاوی در ایران، یکی همین دامنه‌های شیور است. علاوه بر معدن مس مزرعه، اخیراً فعالیت استخراج مس در انجرد نیز آغاز شد و بنا به گفته‌ی معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی، اهر به خاطر این معادن قطب دوم مس نام می‌گیرد و در واقع شیور همانا سونگون دوم است.
شیور موزه زمین شناسی به حساب می‌آید و به ویژه معدن و سنگ… شیور برای گردشگری کوهستان، برای ورزش‌های کوهی، برای کوه روی و کوه پیمایی و صخره نوردی و… مناسب است و البته همواره میزبان گروه‌های کوهنوردی است.
شیور گیاهان دارویی هم به وفور دارد. بالای بالا که می‌رویم مزرعه ای از سنگ و صخره تماشا دارد و این اشکال سنگی که محصول هوازدگی و فرسایش است، از منظر ژئوتوریسم اهمیت دارند.
جامعه انسانی در بستری از سنگ و صخره و کوه و هم آوایی با طبیعت خلق حکایت‌ها و افسانه هایی را موجب شده است و کوه از حیات ما جداشدنی نیست. افسانه‌ی دو قله‌ی شیور می‌گوید این‌ها دختر و پسری عاشق هم بوده اند که توسط جادوگری چنین گشته اند.
ما آن سان که کوراوغلی می‌گوید « در دامن کوه بزرگ شده ایم ». زندگی ما به کوه بسته است و شعرای ما این وابستگی را خوب به نظم کشیده اند. پیرامون اهر را کوه‌ها فراگرفته اند و در میان همه‌ی آن ها، «‌شیور» بیشتر دل شاعران را ربوده است.
شیور الهام بخش شاعران بسیاری در منطقه بوده است و در اشعار استاد بارز بسیار آمده است. زادگاه و مدفن بارز روستای « آی پیرزن » است که آن هم محصول آب و هوای شیور است و در مسیر شیور می‌توان به این روستا و محل آرامگاه بارز هم رفت.
در کنار روستا کوه « ائل دایاقی » از ارتفاعات پایین دست شیور دوست و غمخوار استاد بارز بوده است و استاد نظیره‌ی « ائل دایاقنا سلام » را سروده است که از نظر زمانی دومین نظیره بر حیدربابایه سلام است.
گفته آمد که شیور برای بارز اهمیت داشت و چند شعر برای آن سروده است. در شعری می‌گوید:
کؤنلوم چوخ ایسته ییر یاخیندان گؤروم
ای عزیز خلقینه وفالی شیور
اوره ک ایسته گیم سن بو باهار چاغی
لاله دن، سونبولدن صفالی شیور
جئیرانلار یایلاغی ایستی قوچاغی
آسلان لار بسله ین هر بیر بوجاغی
داییم شفق چالان نورلو اوجاغی
ایشیقلی گون کیمی ضیالی شیور
…..
حتی زنده یاد علی منفردی نظیره ای به نام « شیور داغئنا سلام » دارد. بندی از آن چنین است:
شیور داغی گول چیچه ین سولماسین
ایگیت لرین کونلی غمه دولماسین
اوغلان لارین سندن اوزاق اولماسین
بیر گون اولار بیزدن ده بیر یاد اولار
یاخچی پیسدن تکجه قالان آد اولار
حسن فروتن اقدم، حسین همت جو، صولت عطالو و شاعران دیگر هم با شیور دوستی داشته اند و دارند.
صولت عطالو می‌گوید:
دور شئیوَریم بیرده وئرک ال- اله
آجی – شیرین سال اله یه بیر اله
بیر تاققا وور یاتانلاری سیلکله
آجی- شیرین بو دونیادا بؤلگودو
هر بیر آجی بیر شیرینه اولگودو
همت جو در نظیره‌ی خود با عنوان «‌شیورداغی» می‌گوید:
صاف گجه لر اولدوزلاری سایاردیم
سایا سایا باش سینه وه دایاردیم
یاواش یاواش گوزلریمی یوماردیم
هیچ بیلمزدیم نواخ یاتیب دورموشام
چوخ گجه لر سندن اولوب اویموشام
در مسیر شیور ما ابتدا، کوه کوتاه قد « قیزیل قیه » را در کنار جاده می‌بینیم که برای خود نامی دارد.
این کوه الهام بخش خلق نخستین نظیره بر منظومه « حیدربابایه سلام » ـ اثر استاد شهریار ـ بوده است. نظیره‌ی « قیزیل قیه یه » سلام توسط سیف اله دلخون سروده شده است.
اهمیت شیور برای ایجاد گردشگری و رونق آن از آن جهت بالاست که مجموعه ای از جذابیت‌های متنوع در منطقه محدودی جا گرفته اند. دسترسی به شیور آسان است. جاده‌ی آسفالت در شمال اهر ما را به پای شیور می‌رساند.
از شیور و دیدنی‌ها و گفتنی هایش سخن فراوان است و آنچه گفته آمد، مثال بود و مثال….

منبع :
http://www.arkha.ir/
http://www.heydarasl.blogfa.com/
http://kiamak-group.blogfa.com/
http://kh1353.blogfa.com/