روستاى هزاوه در فاصله 18کیلومترى شمال غربى شهرستان اراک قرار دارد و جزئی از دهستان فراوان، بخش فرمهین به شمار می‌آید. این روستا زادگاه امیرکبیر، میرزا بزرگ قائم مقام و میرزا ابوالقاسم قائم مقام است.
روستای هزاوه علاوه بر ویژگی‌های تاریخی دارای ذخایر آب فراوان، آب و هوای کوهستانی و چشم‌اندازهای طبیعی و معماری است.
قدمت هزاوه با توجه به سفال‌های پیدا شده و مطالعات باستان‌شناسی برروی تپه تاریخی هزش قرن پنجم هجری را نشان می‌دهد. مقبره شاهزاده احمد برروی بلندترین قسمت روستا واقع در محله بالا ازدیگر آثار تاریخی هزاوه می‌باشد.
بنیان این مقبره به دوره ایلخانان می‌رسد اما دردوره صفویه تغییر وتحول بنیادین درآن ایجاد شده تا به شکل کنونی در آمده است.
بافت مسکونی روستا هم آنقدر پیچیده و جالب است که به تنهایی می‌تواند جذاب‌ترین بخش سفر شما را رقم بزند. خانه هاى سنگى و گلى که به صورت پلکانى بر دامنه شیب کوه‌ها قرار گرفته اند، چیزی است که شما در هزاوه به وفور می‌بینید.
این خانه‌ها اکثراً از گل، سنگ و چوب ساخته شده و داراى سقف هاى مسطح هستند.دیوار خانه‌ها اکثرا ضخیم و از جنس خشت، چینه و گل است و در تمام این خانه‌ها اتاق کرسى به چشم می‌خورد.
هزاوه یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان انگور و دیگر فراورده‌های کشاورزی ، باسلوق و شیره انگور در استان مرکزی می‌باشد.بیشتر مردم هزاوه به کشاورزی و باغداری مشغول هستند و بهترین محصول آنها انگور است.
روستاى هزاوه در بیشتر ایام سال معتدل و نسبتا سرد است و ساکنان این منطقه براى مقابله با سرمای هوا ساختمان هایشان را رو به جنوب ساخته اند تا حداکثر استفاده را از خورشید ببرند.
علاوه بر معماری زیبای روستای هزاوه آثار دیگری دراین روستا یافت می‌شود که ارزش تاریخی و فر هنگی دارد. این آثار عبارت‌اند ازمسجد شبستان دار، درخت سرو کهنسال و حمام قدیمی روستای هزاوه و امامزاده سلطان سید احمد ( جد رهبر ایران ).
اگر به هزاوه سفر کنید می‌توانید سری به محله‌های کیور، میان ده، محله پایین، محله چاله، سرآسیابها، تره زار و ده بالا بزنید و مسجد شبستان دار، درخت سرو کهنسال و حمام قدیمی این روستای وسیع را ببینید.
منبع:
http://www.beytoote.com/
http://hezaveh.net/
http://amirkabir-hezaveh.mihanblog.com/
