شیخ حیدر ازنوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی ،فرزند شیخ جُنید و خدیجه و پدر شاه اسماعیل که در مشکین شهر متولد شد.
بقعه شیخ حیدر در 92کیلو متری غرب مرکز استان
اردبیل و در مرکز شهرستان مشکین شهر قرار دارد .
در تاریخ 18تیر ماه 1311ه.ش تحت شماره 184جزءآثار ملی به ثبت رسیده است .این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشکین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد، واقع شده است.
نمای خارجی این بنا به صورت برج بلندی به ارتفاع تقریبی 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانهای است.
این بقعه از بیرون به شکل
برج مدور و از داخل به شکل 12 ضلعی و در دو طبقه قسمت زیرین سردابه و قسمت فوقانی بصورت
برج مدور با ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10 متر است.
بقعه شیخ حیدر از خارج مزین به کاشیهای
فیروزه ای رنگ با آیه هایی از قرآن کریم و اشکال هندسی تزئین شده است در بدنه بیرونی بقعه دو نوع کاشی کاری به کار رفته یکی به صورت معرق کاری که در سردرهای بنا به کار رفته است و نوع دیگر کاشی کاری تلفیقی از آجر و کاشی به رنگ
فیروزه ای به ابعاد 6*6 که لفظ (بسم
...مشاهده کامل متن الله )و (جل جلاله )و آیات 27-28-29 از سوره فتح با خطوط کوفی بنایی مزین شده است .
این بنا از دو طبقه تشکیل شده است که درب ورودی طبقه زیر زمین(سردابه ) در شمال برج قرار دارد و ورودی سردابه با دو پله سنگی و راهرو به عرض 1متر ارتفاع 2.30متر با طاقهای سنگی قوسی شکل به داخل سردابه به شکل 12ضلعی راه دارد در داخل سردابه 7قبر موجود است که 6قبر موجود در وسط گنبد و یکی از قبرها به صورت مجزا در انتهای سردابه جای گرفته است .
قبر شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته است. پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 متر میباشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیشتری دارد.
در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن اظهارات گوناگونی بیان شده است که دونالد ویلبر معتقد است این بنا از آثار قرن 7 و 8 هجری قمری است و در دوره صفویه تکمیل و کاشیکاری شده است.
منابع :
http://hamshahrionline.ir/details/92180
http://avayekhiyav.blogfa.com/post-1.aspx
http://www.ichto.ir/