ترمه‌بافی یکی از با قدمت‌ترین صنایع دستی استان
یزد می‌باشد که در باره این واژه باید گفت؛ ترمه یا تیرمه واژه‌ایست هندی ؛ به معنی درخت سروی که خمیده باشد.
علت خمیدگی سرو را در پارچه ترمه، برخی خضوع و خشوع آن در مقابل عظمت الهی و آفرینش هستی، معنا کرده‌اند و بعضی نیز سرو را به جای
ایران و خمیدگی آن را به شکست اعراب (بعد از جنگ
ایران و اعراب) تشبیه نموده‌اند و برخی طرح ترمه را نشان اتحاد و اقتدار دانسته‌اند.
ترمه بافی در استان
یزد سابقه‌ای بیش از دویست و پنجاه سال دارد و همواره جزء سوغات مهم این شهر و یکی از اقلام صادراتی آن بوده است. ترمه پارچه‌ای است در نهایت زیبایی که تار آن از ابریشم طبیعی و پودش از ابریشم نخ، پشم و کرک الوان است.
در گذشته ترمه را با دست می‌بافتند، از این رو به آن «انگشت باف» نیز می‌گفتند. اما در حال حاضر تولید آن نیمه دستی است.
مهمترین و معروف‌ترین رنگی که در ترمه‌های
ایران و
کشمیر به کار می‌رفته است، رنگ نیلی بوده‌است که از آبی‌روشن تا سورمه‌ای‌تیره را به‌وجود‌آورده است. بعد از رنگ نیلی، دومین رنگ اصلی در ترمه‌ها رنگ زرد اسپرک بود‌است.
دلیل عمده به کار‌بردن این
...مشاهده کامل متن رنگ هم در تاثیر بسیار شگفت‌انگیز رنگ آبی و زرد در کنار هم بوده است. سومین رنگ اصلی و آخرین رنگ، رنگ قرمز است، از ریشه روناس که در رنگهای متداول درترمه‌های کشمیر و ایران زیاد به چشم میخورده‌است.
طرح بته‌جقه در پارچه ترمه: درباره منشاء اصلی طرح بته‌جقه نظریه‌ای که وجود دارد این است که گفته‌شده این طرح همان طرح گلهای صفوی است. گلهای صفوی غالبا همان گل‌محمدی هستند که یک گل بزرگ در قسمت فوقانی بوته دارند و گل فوقانی به دلیل بزرگی وزنش گاه خمیده نشان داده میشود و این حالت رفته‌رفته در میان طراحان مطلوب واقع گردید؛ تا این که در اواخر قرن هجدهم و نوزدهم میلادی به صورت بته‌جقه در‌آمد و موجودیّت اولیه خود را که بوته گل باشد، از دست داد و تنها فرم آن باقی ماند.
انواع ترمه عبارتند از: شال چارقدی، شال بندی، شال راه راه، شال محرمات، شال اتابکی، شال کشمیری، شال رضایی، شال امیری و شال یزدی.
معروف‌ترین نقش‌های ترمه عبارتند از: طرح جام، بته کشمیری، بته اژدری، رضا ترکی، گلزار، قاب قرآن، خجسته، تاجی و نقوش جدید. جنس آن از کرک و پشم یا ابریشم با طرحهای اصیل و سنتی ایران است.
منابع : ichto.ir - fanavaranroosta.blogfa.com
