استان
یزد شاید به لحاظ تنوع در تولید صنایع دستی و خلاقیت هنرمندان این رشته از استانهای صاحب نام کشور و در برخی موارد حتی دنیا باشد اما به دلایل مختلف بسیاری از هنرهای بومی این استان به سمت صنعتی شدن و از دست دادن اصالت خود پیش می‌رود.
به گزارش
مهر، ترمه بافی،
احرامی بافی، دارایی بافی، زیلوبافی، حکاکی روی مس و ... از جمله هنرهایی هستند که نام آنها همواره با نام استان
یزد عجین است اما بیشتر این هنرها در معرض منسوخ شدن قرار دارند و حتی در چندین مورد تنها یک استاد کهنسال کاربلد به این هنر پرداخته و پس از او دیگر کسی این هنر را ادامه نخواهد داد.از جمله این هنرها می‌توان به ترمه بافی و
احرامی بافی اشاره کرد، هنرهایی که مختص استان
یزد است و این دو در همه جای دنیا به نام
یزد شناخته میشود.بیشتر صنایع دستی استان
یزد به دلیل سابقه طولانی این استان در صنعت نساجی، از رشته‌های این صنعت منشعب شده و در واقع پارچه بافی
یزد یا همان شعربافی به چند رشته مختلف تقسیم میشود که از جمله آنها می‌توان به دارایی
...مشاهده کامل متن بافی، احرامی بافی، ترمه بافی و ... اشاره کرد که هر یک از این بافته‌ها از نظر نوع و روش بافت همچنین دستگاه بافندگی، نقشها و طرحها و موارد مصرف با یکدیگر تفاوت دارند.دارایی بافی از جمله هنرهایی که هر روز به منسوخ شدن آن بیشتر نزدیک می‌شویم و در حال حاضر نیز تنها استاد این هنر زیبا استاد رمضان رضایی است که هم اکنون نیز در بستر بیماری به سر می‌برد.البته نزد این استاد شاگردان بسیاری این هنر را فرا گرفته اند اما به دلیل عدم حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سالهای گذشته همچنین مقرون به صرفه نبودن تولید آن، این هنر را رها کرده و به حرفه‌های دیگر مشغول شده اند.این حکایت در خصوص ترمه بافی نیز صدق می‌کند و این روزها در شهری که در گذشته نه چندان دور ده‌ها کارگاه ترمه بافی در گوشه کنار آن وجود داشت، دیگر اثری از ترمه بافی دستی نیست.بسیاری از اساتید این هنر اصیل و زیبای ایرانی معتقدند بافت این پارچه با دست بسیار سخت است و جوانان این زمانه به دلیل بی حوصلگی اشتیاق کمتری به فراگیری این هنر نشان داده اند و ترمه دستی که روزگاری زینت بخش لباسهای اصیل ایرانی، خانه‌ها و سفره‌های نمادین بوده امروز جای خود را به ترمه ماشینی داده است.بی اشتیاقی جوانان به ترمه بافی از طرفی، نبود بازار فروش از سویی و عدم حمایت لازم از سوی سازمانهای مرتبط سبب شد، کارگاه‌های ترمه بافی یک به یک تعطیل شوند این در حالی است که ترمه هنوز در میان برخی ایرانیان و به ویژه کشورهای اروپایی جایگاه ویژه ای دارد و از همه توریستهایی که به این استان سفر می‌کنند حتما رهاوردی از این هنر اصیل با خود برمی گیرند.آنچه بیش از همه چیز به ترمه دستی ضربه وارد کرده، ترمه ماشینی است زیرا ارزانی آن مشتریان بیشتری را به سوی خود جلب کرده است.هرچند که ترمه ماشینی رنگ و جلا و اصالت ترمه دستبافت را ندارد اما عده ای که هنوز جایگاه صنایع دستی برای آنها روشن نشده است، ترجیح می‌دهند اگر قرار است از ترمه استفاده کنند، به جای ترمه دستباف ترمه ارزان‌تری را خریداری کنند.معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی استان یزد در این خصوص اظهار داشت: در حال حاضر ترمه بافی در سطح استان یزد به صورت ماشینی انجام شده و فقط طراحی آن به صورت دستی انجام میشود از این رو است که به تدریج ترمه بافی از جرگه صنایع دستی خارج میشود.وی همچنین با انتقاد از برخی طرحهای به کار گرفته شده در ترمه بافی‌ها ماشینی یادآور شد: بته جقه دست مایه اصلی طراحی این هنر اصیل ایرانی و بومی یزد است در حالی که بسیاری از کارگاه‌های ترمه بافی ماشینی به طرحهای منتسب به "لیلی و مجنون" روی آورده اند.یکی دیگر از استادان ترمه بافی یزد نیز در خصوص طرحهای ترمه ماشینی بیان داشت: هرچند طرحهایی نظیر لیلی و مجنون نیز از طرحهای اصیل ایرانی هستند اما نقشه هایی که امروز از لیلی و مجنون در پشتی‌ها و ترمه‌ها مشاهده میشود، نمی‌تواند لیلی و مجنون ایرانی باشد و به طور قطع الهام گرفته از طرحهای فرانسوی است.با این اوصاف تغییر نقشه و طرح و رنگ و تغییر هنری اصیل از سنتی به ماشینی به طور قطع ارزش هنر را کاهش می‌دهد هرچند که این امر سبب افزایش مشتریان در بازارهای داخلی و خارجی شود.البته آنچه در این میان بیشتر باید مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد، معرفی صنایع دستی است زیرا بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی حتی برای خود ایرانیان نیز شناختن شده نیست و آشنایی با آن در حد شهرهای محل تولید محدود شده است.به نظر می‌رسد نمایشگاه‌های صنایع دستی در این میان نقش موثری داشته باشند البته اگر در این نمایشگاه‌ها آنچه که هنر اصیل ایرانی است به نمایش درآید.در بسیاری از غرفه‌های صنایع دستی نمایشگاه‌ها یا حتی فروشگاه هایی که به عنوان فروشگاه عرضه صنایع دستی معروفند، اجناس چینی و هندی بیشتر خودنمایی می‌کند و نمایشگاه‌های ما به جای ترویج و کمک به رونق صنایع دستی محل معرفی و فروش صنایع دستی سایر کشورها شده است که البته این امر بیشتر در مورد صنایع دستی شمال کشور به چشم می‌خورد.
منابع :
http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=50222
http://anthropology.ir/node/16115
