در سال ۱۸۱۹ میلادی کلیسای گئورگ مقدس توسط خانواده آوادیان، از خانواده‌های سرشناس ارمنی ساکن بوشهر، و با کمک سایر مسیحیان ساکن این شهر از جمله انگلیسیهای ساکن بوشهر در زمینی نسبتا وسیع در محله شنبدی بوشهر ساخته شد.
این کلیسا در زمینی مستطیل شکل واقع شده و ساختمان اصلی آن پلانی شبیه به یک چلیپا دارد.
حیاط هایی در دو طرف بنای کلیسا قرار دارند که برای دفن مردگان اختصاص داده شده بود.
این کلیسا از زمان تاسیس تا سال ۱۹۴۸ فعال بود تا آنکه به دنبال فوت ملکومیان، ارمنی سرشناس بوشهری، ارمنی صاحب نفوذ دیگری در بوشهر وجود نداشته و در نتیجه تمام اموال و اشیاء کلیسا به کلیسای وانک اصفهان منتقل گردید.
در سال ۱۹۷۴ و به دنبال استقرار چند خانواده ارمنی دیگر در بوشهر هیات ارامنه کلیسا را تعمیر و با فرستادن اشیاء مورد نیاز مجددا فعال نمود ولی با گذشت چند سال باز هم فعالیت کلیسا متوقف گردید.
بنای کلیسا به صورت قرینه در عرض طراحی شده و از بالا به صورت صلیب دیده میشود. این بنا شامل تالار اجتماعات، محراب، اتاقهایی در دو طرف محراب و دو راهرو در دو طرف تالار میباشد.
کلیسا فاقد برج ناقوس بوده و دو ناقوس فلزی آن به صورت عرضی بر فراز راهروی شمالی کلیسا قرار داشتند.
تالار اجتماعات بنا در گذشته بزرگتر بوده و تا میان خیابان انقلاب فعلی ادامه داشته است که در سال ۱۳۴۰ با طرح این خیابان جهت ایجاد محور شمالی – جنوبی در بافت قدیم به طرف دریا، بخشی از آن تخریب گردیده و قسمتی از حیاط مشرف به خیابان هم به مجتمع تجاری تبدیل شد.
تالار اجتماعات کلیسا بزرگترین بخش آن میباشد که حدود دوازده متر طول و هشت متر عرض دارد. سقف این تالار بوسیله پلهای چوبی به طول ۸ متر با چندلهای فرعی که با تخته‌های طولی به هم متصل شده اند پوشش داده شده است.
هفت ستون چوبی که قسمت فوقانی آنها به شکل زیبایی با چوب تزئین شده است به استحکام سقف کمک میکنند.
مهمترین و شکیل‌ترین قسمت کلیسا محراب آن است که بوسیله پله هایی که به صورت قرینه در دو طرف آن قرار دارند به تالار متصل میگردد.
این بخش از یک مربع تشکیل شده است که سه ضلع آن طاقنما بوده و از سمت غرب (جنوب غربی) به تالار باز میباشد.
قسمت فوقانی بوسیله گوشه سازی به هشت ضلعی و سپس دایره تبدیل شده و پوشش محراب به صورت گنبد بر روی آن قرار میگیرد.
تاریخ حک شده بر روی سنگهای یادبود نشان دهنده دفن مسیحیان در این مکان از زمان ساخت کلیسا تا پایان جنگ جهانی دوم میباشد.
اکثر سنگهای مزار این مجموعه بسیار زیبا و نفیس بوده و بیشتر آنها در کشور هندوستان تراشیده و سپس برای نصب بر گور متوفی به این مکان منتقل شده اند.
این کلیسا در تاریخ ۷ مهر۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۵۱۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:
http://davasaz.blogfa.com/post-135.aspx
http://alikonline.ir/
http://www.ganjei.com/
