آدرس : تهران ، میدان ارگ ، کاخ گلستان
در گوشه شمال غربی محوطه
گلستان چسبیده به تالار سلام بنائی سرپوشیده و ستون دار بصورت
ایوان سه دهنه ئی وجود دارد که در وسط آن حوض جوشی ساخته شده و آب قنات شاه از میان آن بیرون جسته و در باغهای سلطنتی جریان می‌یافت.
راه عبور از اندرون و
باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر سابقا از این محل بود ولی در زمان ناصرالدین شاه به سبب تغییر وضع ساختمانها آن معبر مسدود گردید.
این قسمت از
کاخ گلستان که جلو خان یا
خلوت کریمخانی نامیده می‌شود چنانکه از نامش پیداست از دو نظر از محلهای قدیمی و تاریخی به شمار می‌رود یکی به سبب اساس بنای آن که در زمان کریمخان نهاده شده و دیگر به علت ستم و عمل ناجوانمردانه ئی که آغا محمد خان قاجار در این محل با استخوانهای پوسیده کریمخان زند روا داشته بود.
در سال 1206 ه.ق و به دستور آغا محمد خان بقایای جسد کریمخان زند را از
عمارت کلاه فرنگی(محل کنونی
موزه پارس در
شیراز) به
تهران حمل نموده
...مشاهده کامل متن و در زیر پله‌های همین خلوت کریمخانی که محل عبور و مرور روزانه او بود دفن نمودند بهرحال استخوانهای آن پادشاه کریم النفس سالها لگد کوب قاجاریه بود و درباریان متملق آن زمان در گذاشتن پای بر سر وسینه وکیل الرعایا بر یکدیگر سبقت می‌جستند و معروف است که خود آغا محمد خان قاجار با نوک شمشیری که بر کمر داشت چند ضربه ئی نیز بر خاک می‌نواخت .
پس از آغا محمد خان این قسمت از بناهای سلطنتی بر اثر تغییراتی که چندین بار در زمان ناصرالدین شاه داده شد تبدیل به محوطه کوچکی بنام حیاط کریمخانی گردید و به وسیله نرده‌های آهنی از باغ گلستان جدا شده بهمان صورت باقی ماند و به علت صفا وآرامشی که داشت گاهی ناصرالدین شاه در این گوشه دنج به تنهائی در کنار حوض آن به استراحت پرداخته قلیانی می‌کشید.
پس از انقراض قاجاریه و در زمان پهلوی اول ( بهمن ماه 1304 ه.ش ) دستور شکافتن و کاوش زیر پله‌های سمت راست جلوخان را صادر گردید. کارگران که آنها نیز از طایفه زند بودند تحت نظر استاد حسین میدانی زیر پله‌های مزبور را کنده پس از مقداری خاک برداری قطعات استخوانهای نپوسیده شاه زند را بیرون آوردند .
پس از جمع آوری استخوانهای ویکیل از وزارت دربار بفرماندار قم دستوری صادر گردید و او محلی در مقبره شاه صفی و شاه سلطان حسین در قم تعیین نمود و استخوانهای وکیل الرعایا که قسمت اعظم آن خاک شده فقط قطعات کوچکی باقی مانده بود به قم حمل شد و در محل مزبور دفن گردید .
در حال حاضر دو اثر شاخص هنری در خلوت کریمخانی قرار گرفته اند :
- سنگ مزار ناصرالدین شاه
- تخت فتحعلی شاهی
سنگ مزار ناصرالدین شاه که پیش از این در آستانه مبارکه عبدالعظیم و بر روی مزار ناصرالدین شاه قرار داشته در اوایل انقلاب از شاه عبدالعظیم به کاخ گلستان منتقل و بعد از 17 سال در خلوت کریم خانی نصب گردید .
سنگ مزار ناصرالدین شاه دارای ابعادی معادل 249*131 سانتی متر بوده که تصویر ناصرالدین شاه را ظاهرا در اندازه طبیعی با شمشیری در دست می‌نمایاند.
در حاشیه نیز از تزئینات متعدد استفاده شده ، در زیر پای چپ شاه حک شده عمل استاد عباسقلی حجار اما منابع تاریخی نام علی اکبر حجار را به عنوان پدید آورنده اصلی ذکر کرده اند.
مرحوم محمد علی فروغی - ذکاءالملک - در قالب یادداشت‌های روزانه خود به تاریخ شنبه 27 شوال 1321 ه.ق آورده است :
"... برای سنگ قبر ناصرالدین شاه مذکور صورت ناصرالدین شاه را ساخته اند . حجار آن میرزا علی اکبر - نامی است . می‌گویند در این صنعت مهارت دارد . از قراری که شنیدم مباشر سنگ امیر الام است .
نمی‌دانم کیست .صورت شاه را از کارهای کمال الملک گرفته و دور آن طبقات رجال ناصرالدین شاه را می‌سازند . می‌گویند، تا به حال سی هزار تومان خرج آن شده است ."
در قسمت جنوبی خلوت کریم خانی و در کنار سنگ قبر ناصرالدین شاه تختی از جنس مرمر قرار گرفته که با توجه به مستندات موجود در مرکز اسناد تصویری کاخ گلستان در دوره قاجار مدتی مقابل عمارت خروجی و بادگیر قرار داشته و در دوره پهلوی دوم به این مکان انتقال یافته است .
اشعار پیرامون تخت تعلق آن را به زمان فتحعلی شاه نشان می‌دهد (...خدیو شش جهت فتحعلی شاه ).
منابع :
hamshahrionline.ir
http://fa.wikipedia.org/
http://www.golestanpalace.ir
