پیر ستی پیر ( قلعه اسدان ) قلعه ای است که در شمال مریم آباد یزد قرار گرفته است و هر ساله روز اشتاد باستانی (24 خرداد)، وقت زیارت این مکان تعیین شده و زرتشتیان در این مکان گرد هم می‌آیند و مراسم عبادت و نیایش پروردگار به جای می‌آورند و با سورگ (نان روغنی)، پشمک و چای پذیرایی می‌شوند.
در مورد پیدایش پیر ستی پیر یا قلعه اسدان نقل میکنند است که ستی یا مه ستی دختر خود مهربانو نوه یزدگرد پادشاه ساسانی را از ترس دشمنانی که بدنبال آنها بودند به کیقباد موبد یزد سپرده و برای فرار از دشمن خود را در این چاه می‌اندازد و دشمنان برای بدست آوردن جسد او در چاه و اطراف آن می‌گردند ولی جسد را پیدا نمی‌کنند .
و روایت است که چون زرتشتیان همیشه به زیارت خراسان می‌رفتند بخصوص شاهان ساسانی بعد از تاجگذاری پیاده از تیسفون به خراسان برای زیارت آتشکده آذربرزین مهر می‌رفتند ولی بعد از حمله اعراب و ویرانی تمام مکان متبرکه باز هم زرتشتیان به زیارت خراسان می‌رفتند .
فرد زرتشتی در حالیکه شب تا صبح خیلی ناراحت و به درگاه خداوند دعا می‌کرد تا اینکه چند دقیقه بخواب میرود و در خواب چند نفر با لباس سفید و سبزمی بیند که بر سر او ایستادند و به او می‌گویند ما تمامی با هم یکی هستیم دعایت مستجاب شد چشمت را باز کن و در این مکان مقدس زیارتگاهی بساز.
مرد چون چشم باز می‌کند خود را بر سر جاهی می‌بیند بلند شده و وحشت زده فکر می‌کند . چون زرتشتیان درآن زمان اجازه هیچ نوع ساختمانی نداشتند به یکی از مجتهدان بزرگ یزد مراجعه و سرگذشت خود را میگوید .
ایشان نیز از مجتهد مشهد در این مورد سوال و چون حقیقت داشته به او اجازه ساخنمان می‌دهند و این مکان را بر سر این چاه بنا می‌کند که به ستی پیر و قلعه هستندان مشهور میشود .
چراغ و روشنایی به همراه عود و بوی خوش در همه زیارتگاه‌های زرتشتی دیده میشود و یکی از سنتهای قدیمی زرتشتیان است.
این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:
منبع:
http://yazd.irib.ir/
http://tehranzist.ir/
http://www.negahmedia.ir/
http://hamazoor.com/
http://www.berasad.com/
