در شمال شرقی شهر
کرمان و در داخل محدوده شهر
کرمان بقایای دیدنی دو قلعه بزرگ به چشم می‌خورد.
یکی از این بناهای مرموز و پر رمز و راز ، "
قلعه دختر" یا "قلعه گواشیر" است که به عنوان یکی از آثار معروف تاریخی شهر
کرمان محسوب میشود.
این قلعه حدود 220 پیش از میلاد، به هنگام فتح
کرمان به دست اردشیر بابکان در منطقه‌ای به نام "گواشیر" و مرکز ولایت
کرمان بوده است.
تاریخ ساخت این قلعه به دوران ساسانیان باز می‌گردد ، این قلعه بازمانده معبد "آناهیتا" و پرستشگاه ایزدباد منطقه بوده است، "آناهیتا" نگهبان آب‌ها، زنان، گیاهان و باروری بوده است.
می‌گویند به این علت نام این قلعه را
قلعه دختر گذاشته‌اند که نشان از عدم فتح این قلعه توسط دشمنان دارد.
این قلعه که در بیشتر تواریخ به نام "قلعه کوه" از آن یاد شده است، امروز فقط به نام
قلعه دختر خوانده میشود و بر فراز صخره‌ای از سنگ قرار گرفته و بقایای آن هنوز نیز مایه شگفتی بینندگان است.
قلعه دختر میانه ...مشاهده کامل متن در دو کیلومتری جنوب پل دختر روی صخره سنگی که به جاده کاروان رو مشرف است، ساخته شده است.
مصالح بکار رفته در قلعه دختر یا آتشکده آناهیتا (ناهید) که به قلعه کهنه نیز مشهور است، تنها خشت خام و گل رس است.
در دیوار قلعه دو مدخل ساخته شده که هرکدام 3 متر بلندی دارد و در بالای یکی از این مدخل‌ها کتیبه‌ای روی سنگ نوشته شده است.
قلعه دختر که به یکی از سرداران معروف بابک خرم دین به نام ساسان متعلق بود و روزگاری به نام قلعه ساسان معروف بوده است، از وسایل ایمنی و آب انبار برخوردار است و در آن کلیه تدابیر لازم برای زندگی طولانی در داخل این آن فراهم بوده است، این قلعه بنا به گمانه‌زنی‌های مورخان 220 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده است و شهری آباد و مرکز ولایت کرمان با نام گواشیر یا کارمانیا بوده است.
صخره‌ای که قلعه بر فرازش ساخته شده است در حدود 400 متر بلندی دارد و سطح بام آن بیش از بیست هکتار است.
تنها راه بام صخره از تنگه باریکی است که در سایه انداز شمالی صخره است. ظاهراً تنها راه رسیدن به محل قلعه از این تنگه است، به همین مناسبت در دامنه صخره، استحکامات و دیوار و برج‌های مفصلی جهت محافظت مدخل تنگه ساخته شده است.
طول دیوارهای محافظ مدخل تنگه نزدیک به نیم کیلومتر است و عرض پی سنگی آن از دو متر بیشتر است.
تا ارتفاع دو متر جرز را از سنگ بنا کرده‌اند و بر روی آن دیوار خشتی و گلی قطوری ساخته‌اند.
یکی از ویژگیهای این قسمت از قلعه طاق نماهایی است که دورتا دور محوطه را فرا گرفته و همه آنها در واقع پنجره‌های باز و بدون در است. درداخل این محوطه بسیار وسیع آثار چند عمارت کوچک گلی دیده میشود.
شاید علت این همه توجه و دقت به این بنا آن بوده است که نزدیک به 70 درصد از مخازن آب قلعه در این دره واقع شده است و انبوه سفال شکسته که در نزدیک این بنا و در جوار مخزن آب دایره شکل دیده میشود، می‌تواند قرینه این مطلب باشد که محل تقسیم آب آشامیدنی در این نقطه بوده است.
افسانه‌ای در باب قلعه دختر وجود دارد که بنابر آن، دختری بر این قلعه فرمانروایی داشته که با در دست داشتن طلسمی آن را ناگشودنی ساخته بود، اما پژوهش‌های تاریخی ثابت کرده که نامگذاری کلمه "دختر" روی این قلعه مسلما علت ویژه‌ای داشته است.
شاید یکی از علل آن این است که در فرهنگ ایرانی مظهر دست نخوردگی است و استفاده از نام دختر در قلعه‌ها، اشاره‌ای ضمنی به غیر قابل تسخیر بودن آن قلعه‌ها توسط دشمنان مهاجم و در واقع بکر بودن آنان است.
در تاریخ افضل آمده که یکی از قلاع کوچک موسوم به گوهریه بوده و برج‌های قلعه نام‌هایی مخصوص به خود داشته که از آن میان نام برج فیروزه به ما رسیده است، در تاریخ دوره قراختییان بار دیگر نام این قلعه آمده و آن وقتی است که شاهزاده سیور غتمش به دست خواهرش پادشاه خاتون در این قلعه محبوس میشود.
این قلعه در زمان‌های مختلف تعمیر شده است، نخستین بار در حکومت ابوعلی محمدبن‌الیاس «322 قمری - 933 میلادی» تعمیر صورت گرفت و در زمان سلجوقیان « قلعه دختر » پناهگاه کرمانیان محسوب می‌شد.
منبع:
http://www.isna.ir/
http://vista.ir/
http://www.farsnews.com/
http://www.beytoote.com/
