یخدان تاریخی زریسف در
کرمان، خیابان زریسف ( شهداء )، چهار راه آلاشت واقع شده است.
این یخچال مربوط به
دوره قاجار است و با خشت گل بنا شده و نشان دهنده معماری کهن کویرنشینان است.
عناصر تشکیل دهنده این یخدان عبارتند از : مخزن ، حصار ، استخر ، چاله یخ ، و مهم‌تر از همه اینکه پلان مخزن دایره ای شکل است که گنبدی از نوع پستو بر روی آن احداث کرده اند .
گنبد مخروطی را با چینه گلی و ضخیم ساخته اند؛ تا بدین وسیله حرارت بیرون به درون کمتر سرایت کند.
تونل ورودی چند متر با چال فاصله دارد تا هوای بیرون به سرعت وارد نشود.
تاج دیواره‌های یخدان در قسمت تزئینی متشکل از حداقل یازده مثلث است.
نقش این دیواره‌ها ایجاد سایبان روی یخدان و همچنین جویی بوده که آب در آن یخ می‌زده است .
این یخدان‌ها معمولا در کنار قنوات ساخته شده بودند و جوی هایی در کنار این یخدان‌ها بوده که با قرار گرفتن آب در این جوی‌ها و سرمای زیر صفر شبانه کویر باعث یخ زدن آب می‌شده و این یخ‌ها را تکه تکه ؛جمع آوری میکردند و داخل چاله یخ می‌ریختند تا در تابستان از آن استفاده کنند .
علاوه بر این یخ‌ها از برف‌هایی که در زمستان جمع آوری می‌شد نیز استفاده میکردند . جوی‌ها و همچنین قسمتی که به آن استخر می‌گفتند متاسفانه تخریب شده است.
داخل این یخدان گودی یا چاله نسبتا
...مشاهده کامل متن عمیقی وجود دارد که در حدود 5 متر ارتفاع آن بوده که باعث می‌شده یخ‌های جمع آوری شده همچنان تازه بماند و در طول تابستان از آن استفاده کنند.
کف این گودی یا چال از سنگ یا آجر ساخته شده است ، این سازه و خیلی از سازه‌های شبیه به این اثر خلاقیت و تراوش فکری مردمی است که در جایی زندگی میکردند که تابستان‌های گرم و زمستان‌های سردی داشته و این خصوصیت آنها را وا داشته تا از این موهبت خدادادی استفاده کنند و برای رفاه زندگی خود اندیشه ای نو در اندازند ، حاصل این اندیشه معماری است که اکنون سایر اقوام را به تحسین واداشته است .
این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۵۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:
http://www.yjc.ir/
http://www.negahmedia.ir/
http://kerman.irib.ir/
http://khabarche.ir/
