حمام قَجَر در سال 1057 هجری قمری به دستور شاه عباس صفوی و توسط امیر گونه خان قاجار قزوینی از سرداران شاه عباس ساخته شد است.
این حمام یکی از کهن‌ترین و بزرگترین گرمابه‌های شهر قزوین است و ابتدا “حمام شاهی” نام داشته است.
محله عبیدزاکانی، یکی از محلات قدیمی قزوین با کوچه هایی پر پیچ و خم، خانه هایی قدیمی و بازارچه ای خاطره برانگیز است و “گرمابه قجر” به عنوان نگین درخشان آن محسوب میشود.
در سال ۱۳۷۹ این اثر تاریخی توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و هم اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی در ۳ بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل مورد بازدبد علاقه مندان قرار می‌گیرد.
مساحت این حمام در حدود ۱۰۴۵ مترمربع است و از دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه و سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده است.
درب چوبی مکانی که روزگاری گرمابه نامیده می‌شده برای ورود مشتاقان بازدید از موزه باز است
ورودیِ حمام رو به جنوب باز شده و پس از طی راه‌پله‌های مارپیچ، سربینه وسیع حمام قرار می‌گیرد.
در وسط سربینه حوض زیبایی قرار دارد.
پلان سربینه به شکل ۸ضلعی است و هر ضلع آن دارای شاه‌نشین و طاق‌نما می‌باشد. این بخش به وسیله راهرویی به گرمخانه متصل میشود. گرمخانه دارای یک فضای مرکزی محدود و تعدادی فضای جانبی است.
تزئینات گرمابه شامل کاشی‌کاری و طاق‌های رسمی‌بندی شده است و کف آن با سنگ مرمر مفروش گردیده است. پشت بام این حمام نیز هم‌سطح خیابان است
حوض بسیار زیبای فیروزه ای رنگ، نیز در وسط سربینه قرار دارد و درست در بالای حوض، پنچره زیبایی در سقف گنبدی شکل جای گرفته است
دورتا دور حوض را حجره‌های کوچکی محصور کرده که پیکرهای انسان گونه در آن از آداب ورسوم اقوام قزوینی، کرد، ترک، مراغی و تات برای بینندگان به نمایش می‌گذارند
فضاهایی از گرمخانه که روزی مکان شست وشو، چال حوض “استخر آب سرد”، خزینه، اعیانی بوده و حال سبک زندگی و یا آداب و رسومی نظیر آهنگری، دعانویسی و دستفروشی با چرخ‌های تافی را بازگو می‌کند و حتی شهر فرنگ و لباسها و ابزارهای مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی در آن به چشم می‌آید.
در این موزه مجسمه‌های سفالی که مربوط به شستشوی حمام و تعدادی ابزار و اشیای در حوزه مردم شناسی به نمایش درآمده است.
این موزه از سه بخش تالار اقوام، مشاغل و آئین‌ها تشکیل شده است که در بخش سر بینه زندگی اقوام غالب ساکن قزوین مانند تات، مراغی، کرد، لر و ترک به معرض نمایش گذاشته، در تالار میاندر، آیین‌های سیزده بدر، پنجاه بدر و مراسم سوگواری امام حسین (ع) و در قسمت آخر شش شغل حجامت، مکتبخانه داری، بارفروشی، آهنگری، تعزیه خوانی، دعانویسی و حلاجی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
منابع:
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=138532
http://www.rouzegareno.ir/fa/news/94571/
http://www.bartarinha.ir/fa/news/135588
http://www.mehrnews.com/detail/News/2262503
http://www.mashreghnews.ir/fa/news/341462
http://sobheqazvin.ir/special/todaynews-142577.aspx
http://shakhesnews.com/
