کوچ عشایر بختیاری همه ساله در مناطق بختیاری نشین استان
خوزستان و با گرم شدن هوا شروع میشود پس از پیمودن مسافتی که چندین هفته به طول میانجامد در مناطق سردسیر چهارمحال بختیاری ،
اصفهان و
لرستان به پایان میرسد .
یکی از زیباترین جلوههای زندگی عشایر بختیاری هنگامه کوچ و پیمودن مسیر طولانی جهت رسیدن به مناطق ییلاقی است .
عشایر بختیاری در ماه اردیبهشت با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی چهارمحال بختیاری از
خوزستان به دامنههای سرسبز این استان کوچ میکنند.
در بسیاری از این مناطق جادههای کوهستانی جای ایلراهها را گرفته است اما هنوز بسیاری از عشایر این مناطق با پای پیاده و تحمل سختی و لذت بردن از همه زیباییهای کوچ ، این سفر خاطره انگیز را انجام میدهند .
مالکنون، آیینی تاریخی و دیرین عشایر بختیاری است، که به لحظه آغاز کوچ عشایر گفته میشود
" کوچ " در فرهنگ بختیاری با سختی و تلاش آمیخته شده و مردان و زنان این دیار در دل کوهها و کوهساران دل به دریای رودهای ناآرام میزنند.
عشایر در طول سال برای دست یافتن به مراتع سرسبز در ییلاق و قشلاق دوبار اقدام به کوچ میکنند که کوچ بهاری ییلاقی از
خوزستان ...مشاهده کامل متن به چهارمحال و بختیاری به دلیل دست یافتن به مراتع سرسبز و آبهای روان با خوشحالی همراه است.
عشایر برای حرکت ایل باروبنه میبندند و در فصل زیبای بهار راهی ییلاق میشوند. کسانی که در ایل وظیفه شان راندن برهها وبزغاله هاست برای این که خوشی و هیجان سفر و حرکت برهها وبزغالهها را درایل پخش کنند با آهنگی دلنشین اشعاری را به لری میخوانند
علل و عوامل کوچ نشینی و حرکت بین مناطق سردسیری و گرمسیری در فصول مختلف توسط بخشی از جمعیت بختیاری در درجه اول معلول علل و عوامل سیاسی و حکومتها بوده است .
در این میان، حکومت وحشیانه مغولان در ایجاد این نوع زندگی نقش اصلی داشته است . بطوریکه در ادوار مختلف و با توجه به شیوه ونوع برخورد حکومتهای مرکزی با بختیاریها که همواره دارای حکومت محلی مستقل و گاهی نیمه مستقل تاسال (1316ه.ش) بوده اند در تعداد جمعیت کوچ نشین تأثیر داشته است.
بطوری که در دوره عیلامیان ، مادها، و هخامنشیان بیشتر جمعیت بختیاری یکجا نشین (شهر نشین و روستا نشین) بوده اند ولی در دوره حکومتهای مهاجرین ترک و مغول (سلجوقیان و مغولان و تیموریان) بدلیل آن که، این مردم نمیخواستند زیر بار این حکومتها بروند جمعیت کوچ نشینی افزایش یافته است.
ولی در دوره حکومت سیصد ساله اتابکان و یا دوره صفویه جمعیت بختیاری بیشتر یکجا نشین بوده اند.
نتیجه اینکه پدیده کوچ نشینی حداقل در میان بختیاری یک پدیده ثانویه و تابع علل سیاسی و نوع حکومتها بوده است. میتوان زندگی نیمه یکجا نشینی بخشی از جمعیت بختیاریها را الهام گرفته از شیوه زندگی اسلاف آنها یعنی عیلامی ها، و بخصوص هخامنشیان دانست ،که علیرغم برخورداری حکومت هخامنشی از مدنیت بالا و پیشرفته و با وجود توان مهار قوای طبیعی ،خود را با شرایط آب و هوایی وفق داده ودر فصول سرد و گرم تغییر مکان داده و دارای پایتختهای زمستانی در ایذه و پارسوماش و بعدها فارس و تابستانی در همدان و پارتاکنا بودند.
نکته مهم دیگردر مورد کوچ بخشی از بختیاری این جابجایی بین سردسیر و گرمسیر علاوه برای تأمین علوفه برای چرای دام ، این است که بختیاری هم در گرمسیر و هم سردسیر دارای زمین کشاورزی و خانه مسکونی هستند و در هر دو محل علاوه بر دامداری به کشت وزرع نیز میپردازند و دارای مالکیت زراعی هستند واقدام آنها به کوچ از گرمسیر به سردسیر وبالعکس علاوه بر تأمین علوفه و رهایی از سرما و گرما برای برداشت محصولات کشاورزی در این دو منطقه میباشد.
منبع:
http://www.tabnak.ir/fa/news/397692
http://www.lalinews.ir/
http://sarzamina.blogfa.com/post/85/
http://javanonline.ir/fa/news/644450
http://www.dolatebahar.com/view/9903
http://www.iranseda.ir/FullItem/?g=363689&s=
http://www.yphc.ir/news/1004