این موزه در کنار مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه در ضلع غربی حرم مطهر رضوی واقع در خیابان اندرزگو سیزده، در بنای تاریخی حمام مهدی قلی بیک تأسیس شده است . بر اساس اسناد موجود این حمام در سال هزار و بیست و هفت قمری توسط مهدی قلی بیک ، میرآخور باشی شاه عباس صفوی ، وقف آستان
قدس رضوی شده است که پس از تعمیر و بازسازی در سال هزار و سیصد و هشتاد و پنج شمسی به موزه مردم شناسی مبدل گشته است .
در این موزه اشیایی از جمله لوازم مورد نیاز در حمامهای قدیمی ، انواع سماورهای ذغالی ، قندیل، ظروف مختلف، آبخوری، بخش نمایشگاه عکس قدیم و مردم شناسی به نمایش عموم در آمده است.
این بنا یکی از بزرگترین حمامهای کشور به شمار میرود که وجه تمایزش با دیگر حمامها نظیر
حمام گنجعلی خان کرمان و یا فین
کاشان و ... در نقاشیهای موضوعی آن میباشد که با تلاش مرمت کاران از لایههای هشتم و بعضاً سیزدهم زیرین به دست آمده اند.
محوطهی ورودی حمام توسط یک پله به همراه با یک انحنای ملایم به هشتی کوچکی متصل میشود . با عبور از پنج پله با همان انحنا به " سربینه " یا همان " رختکن " میرسیم که زیباترین بخش حمام میباشد و با نقاشی و کاشیهای زیر رنگی آراسته شده .
تزئینات نقاشی سیزده
...مشاهده کامل متن لایه است که قدیمیترین لایهی آن مربوط به دوره صفوی و جدیدترین لایه ، متعلق به دوره قاجار میباشد.
آخرین لایه ای که امروزه در معرض دید عموم قرار گرفته، موضوعاتی چون زندگی اجتماعی مردم ، داستانهای شاهنامه ، ماههای سال سریانی ، چهار فصل و افسانههای قدیمی ایران را به تصویر کشیده است .
پس از عبور از سربینه، فضایی به نام " هشتی " یا " میاندر " وجود دارد که ارتباط دهندهی دو فضای سربینه و گرمخانه میباشد .گرمخانه به شکل مربع بود و دارای چهار ستون در وسط میباشد که پوشش گنبدی شکل سقف ، مشتمل بر نورگیرها بر روی این ستون هاست.
نورگیری فضاهای مختلف حمام به دلیل قرار داشتن در داخل زمین از طریق نور گیرهای کوچک و بزرگ تعبیه شده در سقف صورت میگرفته است . از دیگر قسمتهای حمّام که جلوههای ویژه هنری را در کنار فضاهای دیگر به نمایش میگذارداستخر آب است .
این موزه در میدان شهدا ، حرم مطهر ، ضلع غربی حرم مطهر امام رضا ( ع ) واقع شده است .
منابع :
http://fa.wikipedia.org/
http://www.mashhadmtm.com/
http://news.aqr.ir/
zasa.ir/