رباط ماهی

بنای رباط ماهی در 6 کیلومتری شرق مشهد و با فاصله کمی از جاده مشهد به سرخس در کنار کشف رود واقع شده است ، این رباط روزگاری مسافران خسته را که از نیشابور و طوس راهی هرات بوده اند در خود جای می‌داده است.
در میان عوام معروف است که این رباط را همشیره گوهرشاد، آغابیگم که معروف به ماهی بوده است ساخته و به اسم او نسبت یافته است.
البته در مورد تاریخ بنای این رباط دقیقاً نمی‌توان اظهار نظر کرد ولی به طوریکه شواهد نشان می‌دهد به احتمال قوی در دوره‌های قبل از تیموری بنا گردیده است.
آثار و شواهد باقی مانده از این رباط حکایت از تزئیناتی دارد که بصورت آجر کاری ، گچ بری و کتیبه است. بی تردید این کاروانسرا از انواع کاروانسراهای شاهی یا کاه رباط بوده است.
این رباط از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است و دارای پلان صلیبی شکل می‌باشد.
از امتیازات این کاروانسرا تزئینات معماری بنا است ، این تزئینات معماری در قالب آجر کای‌ها و کتیبه‌ها می‌باشد ، کتیبه‌ها بعضی با گچ و بعضی با آجر و در جاهای مختلف کاروانسرا شکل گرفته اند.
کلیه حجره‌ها و اتاق‌های آن که با گچ و آجر ساخته شده فروریخته است.
یکی از ابداعات و نوآوری هایی که در این ...مشاهده کامل متن کاروانسرا صورت گرفته است تبدیل قاعده‌های چهارضلعی به هشت ضلعی است ، در روش‌های بکار رفته نوآوری هایی دیده می‌شود.
بعنوان مثال در این فضای معماری گوشه‌ها را به شکل کاملا بدیع و خاص گوشوار زده اند تا بتوانند قاعده چهار ضلعی را به هشت ضلعی تبدیل کنند.
محمد علی منشی که در سال 1299 ه.ق به همراه رکن الدوله حاکم خراسان برای دیدار از ناحیه سرخس به آن منطقه مسافرت کرده است درباره رباط ماهی می‌نویسد: ((رباط ماهی در آن سمت کشف رود و بنایی است عالی و محکم که با آجر و گچ ساخته شده، سقف بیوتات آن اغلب خراب شده در کتیبه بالای سر درب کلماتی چند به خط کوفی با آجر مرتب نموده اند و همچنین در کتیبه پایین سر درب رباط و سر درب ایوان بزرگ که در وسط سه ضلع داخلی رباط است کلماتی به خط کوفی از گچ بریده اند و چیزی از آنها خوانده نمی‌شود ....))

منبع:
http://www.tebyan.net/
http://www.negahmedia.ir/
http://khorasan.isna.ir/