کلیسای مسروپ مقدس در سال 1941 میلادی توسط ارامنه ساکن
مشهد بنا شده است ، قدمت این بنا به دوران پهلوی اول می‌رسد ، این بنا تنها کلیسای ارامنه
مشهد است که در خیابان ارگ(امام خمینی امروز) در حوالی میدان سوم اسفند(ده دی امروز) واقع است و تنها گنبد سفید و سنگی آن با صلیبی در نوک آن قابل دیدن است.
این مکان به عنوان نمازخانه ارامنه در سال 1330 سند خورده است و پس از آن به عنوان کلیسا مورد استفاده قرار گرفته است.
پلان ساختمان کلیسا فرمی تقریبا ذوزنقه‌ای شکل دارد ، این ساختمان دارای دو گنبد مخروطی شکل است که در راس هر دوی این مخروط‌ها صلیب قرار گرفته است و از ویژگی‌های بارز و منحصر به فرد این ساختمان به شمار می‌رود.
گنبد بزرگتر در وسط ساختمان قرار دارد و صلیب نصب شده در بالای آن از جنس آهن است؛ در حاشیه زیر گنبد ردیفی از کاشی‌های سفید رنگ قرار دارد که منقش به گلی سبزرنگ است.
گنبدی مخروطی شکل نیز در بالای فضای ورودی کلیسا قرار دارد که لایه بیرونی آن همانند سقف شیروانی است. همچنین کتیبه‌ای سنگی در بالای درب ورودی به سالن کلیسا نصب شده است که متن آن به زبان ارمنی است و در زیر آن تاریخ تاسیس کلیسا ثبت شده است.
مکانی در داخل کلیسا قرار دارد که حکم سن را دارد و مراسم مذهبی در بالای
...مشاهده کامل متن آن اجرا می‌شده است طبقه دوم کلیسا مشابه فضای طبقه پایین است.
در گذشته مسیحیان مشهد در این مکان عبادت می‌کردند ، در حال حاضر این کلیسا زیر نظر شورای خلیفه گری ارامنه ایران اداره میشود که مسئولیت آن برعهده آلفرد هاوان است.
بر روی دیوارهای شمالی و جنوبی نورگیرهایی دارد و دارای چندین ورودی بوده است که در حال حاضر مسدود شده اند و تنها یک ورودی در سمت غرب کلیسا باقی است.
برج ناقوسخانه بالای پله‌ها قرار دارد ، سقف کلیسا به جز در قسمت محراب که بالای آن گنبد با نورگیرهای متعددی تعبیه شده ، با شیروانی پوشانده شده است در اطراف کلیسا ساختمان‌های اداری و مدرسه ارامنه مشهد قرار دارد.
در قسمتی از حیات کلیسا کتابخانه‌ای قدیمی واقع شده است که بیش از هزار جلد کتاب به زبان ارمنی و روسی دارد ، این کتابخانه در سال 1961 به ثبت رسیده است.
ارمنیان از جمله اقوامی هستند که بیش از دو هزار و هفت صد سال در کنار ایرانیان زیسته‌اند و بر زبان و فرهنگ و سنن یکدیگر تاثیر نهاده‌اند. بسیاری از شهرهای آذبایجان ارمنی نشین بوده اند اما مهاجرت آنها به اصفهان و مشهد و دیگر شهرها به دلایل سیاسی و اقتصادی صورت گرفته است.
کلیسای ده دی مشهد با توجه به ارزش‌های معماری و تاریخی 25 مردادماه سال 84 از سوی اداره میراث فرهنگی در فهرست آثار تاریخی - فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.
منبع:
http://vista.ir/
http://www.tasnimnews.com/
http://www.ghatreh.com/
