مقبره پیر پالان دوز در شمال شرقی مجموعه حرم مطهر رضوی در ابتدای خروجی زیرگذر خیابان نواب صفوی قرار دارد.
این بنا آرامگاه شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالان دوز» از عرفا و پیران
سلسله ذهبیه است.
وی در نیمهی دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت ، ایشان متولد روستای کارند
مشهد و معاصر شیخ بهایی بوده اند. او علاوه بر این که در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود.
شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و میتوانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالان دوزی روزگار میگذراند.
شیخ محمد عارف، برمبنای باور توحیدی خود و توکل بر خدا و ذکر تشکر و خدمت و طاعت و قناعت و ایثار که از صفات عارفان است به جستجوی راه معرفت پرداخت و مدتی از عمر خود را به کسب فیض از اهل حق سپری نمود و به بروز کراماتی معروف شد.
این بنا با کاشیهای ساده
فیروزه ای تزیین شده و تاریخ بنیان آن به سال 985 هـ.ق باز میگردد ، تاریخ مزبور، بر کتیبهی سنگ سفید مربعى کنده شده است ، اخیراً رواقها و
ایوان ورودی و صحن نیز به این آرامگاه
...مشاهده کامل متن افزوده شده است .
این مقبره شامل بنایى چهارگوش با گنبدى بر فراز آن، و ایوانى آجرى در مقابل است.
در داخل بقعه، شاهنشینى است که در بالاى آن، یزدىبندىهایى اجرا شده که در اصل داراى نقاشى بوده است و به داخل بقعه جلوهی خاصى مىبخشیده است.
بدنههاى بنا، از دوران صفویه، داراى تزئینات نقاشى بوده که بر اثر گذشت زمان و نفوذ رطوبت، جز بخش کمى از آن که مرمت و ثابت گردیده، بقیه از میان رفته است.
در زیر کاسهی گنبد نیز ترنج زیبایى با نگارههاى گیاهى نقشاندازى شده است.
نماى خارجى بنا به ایجاد طاقنماهاى تیزهدار آجرى و پشتبغلهاى کاشى و قابهاى مستطیل تزئینى بر فراز آنها، در عین سادگى، منظرهاى زیبا دارد. سطح گنبد پیازى شکل فراز بنا که بر روى گردنى استوانهاى شکل استوار شده، داراى پوشش سادهاى از کاشى فیروزهاى است.
منبع:
http://www.beytoote.com
http://meshad.mihanblog.com
http://rajaei.ghasam.ir
http://zendegirazavi.aqr.ir