جشن خرمن مازندران نیز از آداب قدیمی و سنتی شالیکاران و کشاورزان این دیار بوده که آیینی برای شکرگذاری، شادمانی و احیای فرهنگ بومی است.
در این جشن آیینی، دستههای شادمانی همراه با سرنا نوازی ، زنان با لباسهای محلی و مجمعه بر سر و همچنین مردان با ابزار و ادوات کشاورزی به اجرای برنامههای شاد و مفرح میپردازند، همچنین اجرای موسیقی محلی مرتبط با جشن از دیگر برنامهها است.
در حاشیه این جشن، زنان دهکده آش و پلوی برکت را درست میکنند و به عنوان تبرک به حضار میدهند تا از بلایا دور باشند، همچنین جینگا و خرمن سنتی با اسب و نمونه شخم زنی و نمایشگاهی از کارهای محلی توسط مردم انجام میشوند.
نیاکان ما در مسیر کاشت و داشت و برداشت محصول نتیجه زحماتشان را میدیدند و اما تکنولوژی امروزی سبب شده تا برخی آیینها کمرنگ شود، در گذشته کشاورز با زمین، خاک و گیاه رابطه ملموستری داشت و شور و هیجان را درک میکرد.
شکرگذاری پس از برداشت محصول بهانه ای بود برای برگزاری جشن تا شرایطی بوجود آوردند تا شادی درونشان را نشان دهند.
دلیل اینکه اکنون این سنتها را کمتر میبینیم، این است که زیاد با فرایند طبیعی کشاورزی مواجه نیستیم و برخی از سنتها در فرآیند شهرنشینی فراموشی شده است.
برپایی این جشنها سبب احیای آداب بومی میشود و در انتقال آداب و رسوم به نسل جوانان کمک میکند و باید این نسل را با گذشته نیاکانمان پیوند دهیم.
بنابر یک رسم دیرینه در استان بعد از برداشت شالی و با نزدیک شدن به پائیز مراسم شکرگزاری از این نعمت خدادادی(شالی) برگزار میشد.
برداشت محصول کشاورزی در گذشته ، از طریق ابزار و ادوات ابتدایی کار سخت و طاقت فرسایی بود و این کار طی چندین مرحله توسط افراد و با استفاده از چاریایانی چون اسب و... انجام میشد.
در ادامه به مرحله درو کردن شالی توسط زنان و مردان روستایی، جمع کردن شالی که در اصطلاح محلی به آن کوفا میگویند . بعد از این مرحله، با اجرای مرحله خرمن کوبی توسط اسب و دواندن اسبها بر خرمنهای بر زمین ریخته با استفاده از ابزاری به نام لیفا و فیه، این دانههای که از کاه جدا شده بود را در مسیر باد قرار میدادند.
در اثر وزش باد کاهها از دانههای شالی که سنگینتر بودند جدا میشد و به این ترتیب حاصل دسترنج کشاورزان در فصل بهار و تابستان به بیشترین رنج تبدیل به برنج میشد.
جشن خرمن جشنی است که در پایان برداشت محصول در مناطق ساحلی مازندران توسط مازندرانیها برگزار میشد. این جشن به بهانه شکرگزاری از خداوند و شادمانی پس از یک دوره کاشت، داشت و برداشت و خستگی ناشی از کار طاقتفرسای کشاورزی در شالیزارها در فصل گرما در منطقه سرسبز مازندران برگزار میشود.
منبع :
http://www.jahannews.com/
http://www.tebyan.net/
http://mazandaran.irib.ir/