بازار تاریخی
اردبیل معروف به راسته بازار و یا "قیصریه" مجموعه ای مرکب از تیمچه، سرا، حمام و مسجد است که بنای فعلی آن از جمله آثار
دوره سلجوقی، زندیه و صفویه و بر بنیان اولیه بازار ساخته شده است.
اردبیل به لحاظ موقعیت ویژه سیاسی و جغرافیایی در طول تاریخ و بویژه به عنوان پایتخت صفویان از رونق اقتصادی مطلوبی برخوردار بوده که در راس آن بازار قدیمی
اردبیل با قدمتی طولانی مرکزیت تمام جریانات و مبادلات تجاری، سیاسی، اجتماعی قرار داشت
بر سر بازارچه شمال شرقی بازار سنگ نوشته ای قرار دارد که تاریخ ساخت و بانی بازار در آن درج شده اما به علت فرسایش سطح سنگ و عدم اشاره دقیق منابع تاریخی زمان ساخت این بازار مشخص نیست و به روایتی پیش از حکومت صفوی احداث شده است.
قدیمی‌ترین سیاحانی که از بازار
اردبیل نام برده اند عبارتند از مقرسی و اصطخری در سده چهارم هجری که این مجموعه تاریخی را به صورت صلیب در چهار راسته توصیف کرده اند که در
میانه آن مسجد قرار دارد.
قسمت عمده بازار
اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شده و ارتباط بعضی از بخشهای آن با مرکز بازار
...مشاهده کامل متن از بین رفته است، بطوریکه این بازار در حال حاضر در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع شده و بازدید کنندگان به وضوح می‌توانند جدایی بازار طلا فروشان را از بازار قیصریه فعلی مشاهده کنند.
اردبیل در زمان حکومت صفوی به دلیل مرکزیت، جایگاه والای دینی و واقع شدن قبور سلاطین صفوی و مهمتر از همه مقبره شیخ صفی الدین اسحاق اردبیلی جد خاندان صفوی به مانند پایتخت معنوی سلاطین صفوی بوده و این امر باعث شده این شهر و به خصوص بازار آن از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
در قرن دهم هجری در زمان حکومت شاه طهماسب اول بازارهای اردبیل از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده اند که از این قبیل می‌توان به بازار بقالان، کرباس فروشان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه و دهها سرای دیگر اشاره کرد.
بعدها در قرن هفتم و هشتم هجری نیز این بازار رونق مجدد یافت که بازسازی و تعمیرات اساسی صفویان و قاجارها در افزایش این رونق بی تاثیر نبود.
مطابق با روایات تاریخی مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی موقوفات بسیاری از جمله خانه‌های اطراف بقعه، مغازه ها، حمام و همچنین بازار اردبیل را داشته که درآمد حاصل از این موقوفات صرف امور خیریه در سطح شهر می‌شد که از آن جمله می‌توان به رسیدگی به وضع معیشتی افراد مستضعف و خانواده‌های فقیر اشاره کرد.
قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه‌ها و سراها از موقوفات بازار به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به شمار می‌رفت و درآمد و عواید حاصله صرف مخارج این بقعه می‌شد.
بازار اردبیل با طاق‌نمای جانبی، طاق و تویزه و گنبدهای ساده که معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است شامل راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، خراطان، قصابان، بقالان، کلاه دوزان، علافان، پارچه فروشان، پنبه فروشان، مسگران، چاقو سازان، آهنگران، سرای خشکبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای جهودها، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگوچی و تیمچه زنجیرلی است.
پوشش سقف راسته‌ها با طاقهای جناقی و گنبد چهار طاقی و ساده بوده و طول طاق نمای مغازه‌ها به طور متوسط سه تا چهار متر و قطر پایه طاقها 60 تا 80 سانتی متر می‌باشد.
روشنایی داخل بازار از طریق روزنه‌های تعبیه شده در پوششهای گنبدی تامین میشود که زیبایی بصری بی نظیری به فضای داخلی بازار بخشیده است.
یکی از بخشهای مهم بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. این بخش بنایی است مدور با گنبد کروی بلند و ساده که در پایین بنا 12 متر داشته و ارتفاع تقریبی آن 13 متر است.
بخش زیرین بنا، بدون در نظر گرفتن پایه مغازه‌ها و امتداد بازارچه‌ها عبارتند از 12 پایه که با 12 طاق جناقی زمینه را برای بر پایی گنبد فراهم ساخته است. در هشت طاق جناقی مغازه و در چهارطاق دیگر راهرو بازارچه‌ها تعبیه شده است.
یکی از ویژگیهای مهم این بازار فروش سوغاتی، صنایع دستی و محصولات کشاورزی استان است.
با وجود قدمت کهن، این بازار همچنان به عنوان مهمترین بازار مورد استفاده شهروندان اردبیلی و شهروندان سایر شهرستانها است و در کنار پویایی و فراغت حاصل از تهیه آسان کالا، می‌تواند چشم نواز مسافران و گردشگران به دلیل معماری بی نظیر خود باشد.
مجموعه بازار تاریخی اردبیل در سال 1364 مرمت شد و با شماره 1690 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
منبع:
http://www.mehrnews.com/news/1566024/
http://vista.ir/
http://www.negahmedia.ir/media/show_video/65689
http://www.hamshahrionline.ir/details/134576
