باغ شوکت آباد

این باغ زیبا در فاصله پنج کیلومتری شرق شهرستان بیرجند، در روستای به نام شوکت‌آباد و در مسیر جاده بیرجند-زاهدان و همچنین رو به روی دانشگاه بیرجند قرار دارد .
باغ بزرگ و میوه دار شوکت آباد و عمارت زیبایی که در میان آن است هنرمندی معماران دوره قاجاریه را نمایش می‌دهد.
از نظر معماری فضاهای احداث شده در باغ و عمارت شوکت آباد دارای ویژگی‌های خاصی می‌باشند که در دیگر نمونه‌‌های مشابه آن کمتر به چشم میخورد بطوری که فضا سازی در این باغ با هماهنگی خاصی انجام گرفته است که نشانگر وجود طرح و نقشه ای که قبل تعیین شده بود برای ساخت این بنا می‌باشد.
محوطه سازی باغ از نقطه نظر درختان و فرم به صورت منظم و دارای مسیرهای ارتباطی به طرف همدیگر است که تقاطع هایی را نیز در آن به وجود آورده و و توست گل هایی زینت داده شده اند که در حاشیه این مسیرها خود نمایی می‌کنند .
وجود یک استخر و کانال‌های متعدد ، باعث شده تا آبیاری درختان تسهیل گردد. درختان میوه موجود در این باغ شامل انار، سیب ، انگور ، گلابی و از جمله درختان تزئینی می‌توان به سرو، چنار ، تبریزی ...مشاهده کامل متن ، سپیدار و کاج می‌باشد .
این باغ شامل بخش‌های متعددی است که هر بخش تزئینات خاص خود را دارد، از جمله حوضخانه که دارای بیشترین ویژگی‌های معماری و تزئینی است. این قسمت دارای گنبدی بزرگ می‌باشد که در مرکز آن یک کلاه فرنگی قرار دارد که پنجره هایی در آن برای تامین نور و تهویه تعبیه شده اند.
از دیگر قسمت‌های مهم تشکیل‌دهنده این باغ می‌توان به اندرونی یا محل خصوصی خانواده حاکم اشاره نمود .
این قسمت که در جنوبی‌ترین قسمت باغ قرار دارد از لحاظ معماری و طرح شباهت زیادی به خانه‌های مسکونی واقع در بافت قدیم شهرستان بیرجند دارد.
از مهم‌ترین تزئینات این عمارت می‌توان به قاب‌های گچی ایوان اندرونی، رخبام‌های تزئینی و طاق‌نماهای اطراف حوضخانه اشاره کرد. در مجموع ، ساختمان ساخته شده به صورت متراکم بوده و در قسمت جنوبی مخصوص حاکم و خانواده او بوده است که بعضی از فضاهای داخلی جهت تشریفات و پذیرایی از میهمانان مورد استفاده قرار می‌گرفته .
بخش وسیعی از باغ دارای درختان مختلف میوه و تزئینی می‌باشد. همچنین بعضی از فضاهای ایجاد شده در گوشه‌های عمارت اصلی الحاقی می‌باشد که بعدها بنا به نیاز به آن اضافه شده اند.
همچنین روش معماری بکار رفته در این عمارت به صورت طاق و تویزه می‌باشد و گهواره‌ای بودن سقف بعضی از اتاقها حاکی از روش معماری ناحیه گرم و خشک است. بطور کلی عمارت ساحته شده در جبهه جنوبی این باغ به صورت طولی و شرقی - غربی است که به لحاظ فرم نیز یکنواخت می‌باشد.
علاوه بر آن، فرم بخشی در این عمارت نیز رعایت شده است بطوری که میانه عمارت در نمای بیرونی از قسمت اصلی بیرون آمده و هشت ضلعی زیبایی را در نما بوجود آورده است و این شکل هندسی نیز در گوشه‌های اصلی این هشت ضلعی دوباره تکرار شده است.
از بخشی از این باغ به عنوان موزة تاریخ طبیعی و حیات وحش بیرجند استفاده می‌شود و بخشی دیگر به رستوران سنتی تغییر کاربری داده است.
منابع :
http://www.hamshahrionline.ir/details/62648
http://fa.wikipedia.org/
http://www.artakava.com/