موزه ارومیه دومین موزه غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی‌ترین آثار آن متعلق به هزاره هفتم قبل از میلاد است.
این موزه در سال 1346 خورشیدی بنا شد ,
موزه ارومیه در طولانی‌ترین خیابان این شهر که از شش دهه پیش بدلیل قرار گرفتن دانشگاه
ارومیه در امتداد آن، بدان خیابان دانشکده می‌گویند قرار دارد.
این موزه دارای یک تالار بزرگ مخصوص اشیای باستانی و تاریخی دوره‌های مختلف تاریخی و تالاری کوچک است که به موزه مردم شناسی اختصاص دارد.
در
موزه ارومیه مجموعه‌ای از کتاب‌های نفیس خطی که اکثر آنها قرآن مجید و کتب دینی و اسلامی است، نگهداری می‌شود، همچنین اشیایی از دوره‌های ما قبل تاریخ، تاریخی و اسلامی و نیز اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی مردم شناسی، صنایع دستی و... نیز در این موزه به چشم می‌خورد.
در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول ق.م به نام‌های استل
کله شین، استل موانا و کتیبه
محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است , جدیدترین آثار این موزه مربوط به
دوره قاجار است.
وجود کتیبه‌های منحصر به فرد تاریخی از جمله کتبیه اوراتوریی،
...مشاهده کامل متن سالن نگهداری ساعت‌های قدیمی، بخش مردم شناسی و اشیا باستانی و تاریخی از ویژگی‌های منحصر به فرد موزه ارومیه است , در این موزه ساعت قدیمی متعلق به قرن 17 نگهداری می‌شود.
درحال حاضر 26 هزار قلم اشیای باستانی و تاریخی در این گنیجنه نگهداری می‌شود.
بخش‌های مختلف این موزه عبارت اند از:
بخش ما قبل تاریخ: در این بخش اشیای مربوط به دوره ما قبل تاریخ که در حفاری‌های تپه‌های اسماعیل آباد، املش گیلان، حسنلوی نقده، سیلک کاشان، دینوخواه و عمارلو به دست آمده و شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرعی است، در معرض نمایش عموم قرار دارد.
بخش تاریخی لرستان: اشیای تاریخی این بخش که در منطقه لرستان کشف شده است، اکثرا مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگی و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی مربوط به هزاره اول ق.
م است.
بخش تاریخی: اشیای این بخش شامل اشیای مربوط به قبل از اسلام است. این اشیاء بیشتر سفالین و فلزی است و مربوط به نواحی شوش، دیلمان، خوروین، نوروز محله، ری، رودبار، گری، رحمت آباد، سیاهکل، عمارلو و نهاوند است.
بخش سکه ها: این بخش شامل سکه‌هایی از دوره‌های قبل از اسلام و حکومت‌های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه‌هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است.
بخش اسلامی: اکثر اشیای موزه‌ای ارومیه متعلق به دوره‌های اسلامی و نشان دهنده تمدن اسلام در این خطه و تاثیر آن در ساخت و پرداخت ظروف و آثار تاریخی است.
اشیای این بخش ظروف بی نهایت ظریقی با خطوط کوفی یا آیاتی از قرآن مجید و همچنین سر علم‌های ایام سوگواری، نوشته‌های کوفی و عربی و آیاتی از کتاب مقدس آسمانی اسلامی هستند و از مناطق مختلف کشور جمع آوری شده‌اند.
این اشیاء از تاریخ رواج دین مبین اسلام تا قرن چهاردهم هـ.ق را شامل می‌شوند. این اشیاء شامل ظروف سفالین و اشیای فلزی است که از گرگان، ری، کرج، قوچان، سبزه وار، نیشابور، اراک، کاشان، ساوه، شوش، گنبد کاووس، بیرجند و اصفهان به دست آمده است.
بخش مردم شناسی: در بخش مردم شناسی موزه ارومیه لباس‌ها و وسایل مربوط به قرون گذشته، اشیای مسی، برنجی، شیشه ای، پارچه ای، سفالین و تخته‌ای و همچنین مجسمه‌هایی از اقوام و عشیره‌های مختلف کشور با لباس‌های محلی به نمایش گذاشته شده است.
بخش هنرهای تزیینی: در این بخش اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته‌ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلمدان‌هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هـ.
ق به نمایش گذاشته شده است.
آذربایجان غربی علاوه بر موزه ارومیه دارای موزه‌های تاریخی از جمله خوی، میاندوآب، سایت موزه مجموعه جهانی تخت سیلمان، نقده، مهاباد است که ایام تعطیلات نوروزی بهترین فرصت با آشنایی با تاریخ و تمدن کهن ایران اسلامی است.
منبع:
http://www.mehrnews.com/
http://www.negahmedia.ir/media/show_video/6255
http://www.asriran.com/fa/news/160585/
