آستان مبارکه“ امامزاده صالح” در میدان عالی قاپو، روبروی مسجد ملا مومن شهر اردبیل و در جوار بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع شده است.
نسب امامزاده صـالح (ع) به حضرت امام موسی کاظم (ع) و در بعضی کتب مانند کتاب "اختران تابناک" به حضرت امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد.
این بزرگوار همانند جناب صدر الدین در نیمه اول قرن سوم هجری به اردبیل تشریف آورده اند و بنا به نظر صاحب «بحر الانساب» یکی از سه اولاد بلافصل امام موسی کاظم (علیه السلام) می‌باشد که به این منطقه آمده اند ، مزار شریفش از دوران‌های گذشته مورد توجه خاص و عام بوده و خاندان جلیل القدر صفویه نسبت به حضرتش ارادت ویژه داشتند.
به نقل از کتاب بحرالانساب تاریخچه ساخت بنای این امامزاده در دوره صفویه بوده و براساس اشعارى که روى کاشى‌هاى ایوان ورودى نوشته شده، بنا در زمان شاه‌عباس اول به سال ۱۱۳۰ هجرى ساخته شده است.
این بنا شامل رواق ـ حرم صحن و مسجد بوده که نمای جنوبی آن مرکب از ایوانی با طاق نیم گنبد و تزئینات کاشی کاری بوده است.
تنها قسمت باقیمانده از بنای قدیمی یک ساختمان هشت ضلعی است که ضریح در آن قرار دارد.
یک بنای نوساز مستطیل شکل نیز در سالهای اخیر به حرم اضافه شده است و در قسمت ورودی بنا دو مغازه نوساز آجر ـ سیمانی به چشم می‌خورد، در اطراف حرم نیز قبور متعددی به چشم می‌خورد که متعلق به خادمین قبلی بنا و مراجع عالیقدر می‌باشد.
تنها تزئینات قابل ذکر و باقیمانده در این بنا کاشی کاری هایی است که در نمای ورودی آن و سر در بقعه در عهد شاه عباس دیده میشود. امامزاده در سالهای خیلی قبل دارای رونق بیشتر و گنبد و رواقها بوده است.
بقعه داراى رواق مستطیل با تاق و تویزه است. در دو سوى ورودى بنا و ورودى حرم که روبروى هم قرار دارند، هشت تاقنما ساخته شده و پنجره‌هایى که در تاقنماهاى جنوبى ساخته شده است، نور داخل رواق را تأمین مى‌کند.
ایوان ورودى حرم، داراى تزئینات مقرنس‌کارى و آئینه‌کارى محدود است. حرم بقعه، در شمال رواق قرار دارد و داراى طرح هشت ضلعى با هفت تاقنما در هفت ضلع است.
در سه تاقنماى جنوبى، شرقى و غربى، پنجره‌هایى براى نورگیرى نصب شده است. ضریح آهنى بقعه در وسط حرم قرار دارد و در جوار حرم، اتاقى به چشم مى‌خورد که مدفن دو تن از علما و مراجع عالیقدر گذشته است.
امامزاده دارای پنج نفر هیأت امنا می‌باشد که با نظارت اداره اوقاف به امورات آن رسیدگی می‌کنند.
منبع:
http://ardebil.awqaf.ir/
http://www.emamzadegan.ir/
http://vista.ir/
