آدرس : شیراز ، بلوار آیت الله دستغیب ، جنب آرامگاه بی بی دختران
خانه فروغ الملک ( موزه هنر مشکین فام ) ، با مساحتی بالغ بر 1100مترمربع در محله سنگ سیاه و نزدیکی امامزاده بی بی دختران قرار دارد. این خانه در سال ۱۳۱۰ ( اواخر
دوره قاجار و اوایل
دوره پهلوی اول ) توسط " فروغ الملک قوامی " در سه طبقه در
بافت قدیمی
شیراز بنا گذاشته شده است.
این منزل که از سال 1329 تا اواسط دهه 50 با نام دبستان فروغ الملک مورد استفاده آموزش و پرورش قرار گرفته بود ، دارای دو بخش بیرونی و اندرونی با دو حیاط جداگانه می‌باشد و از جمله بخش‌های آنها میتوان به عمارت شاه نشین ، حوضخانه ، حمام ، آشپزخانه و ... اشاره کرد.
همچنین در قسمت شمال و جنوب این خانه ، دو اتاق پنج دری وجود دارد. قسمت شاه نشین ، در در ضلع شمال غربی بنا ، با پنجره‌های گره کاری شده و هنر نقاشی روی سقف‌ها که یادآور هنر
دوره زندیه است ، قرار دارد که به وسیله حوضخانه ای هشت ضلعی به قسمت اندرونی اتصال پیدا می‌کند.
مصالح استفاده شده در این ساختمان ، شامل سنگ ( در پی ) ، آجر ( در دیوارها ) با ملات گچ و خاک و در سقف تیرهای چوبی با پوشش گل و خاک و کاه گل می‌باشد. از جمله تزیینات
...مشاهده کامل متن بنا نیز تزیینات آجری ، کاشی کاری ، نقاشی‌های سقف و نقوش بر روی سنگ‌ها به صورت حجاری شده است.
لازم به توضیح است که فروغ‌الملک یا فروغ‌الملوک که تخلص " ولیه صفا " داشته است ، دختر علی خان قاجار ظهیرالدوله ( بنیان‌گذار انجمن اخوت ) و فروغ الدوله ( تومان آغا یا ملکه ایران ) یکی از دختران تحصیل‌کرده و آزادی خواه ناصرالدین‌شاه ، بوده است.
فروغ الملک نیز بانویی مشروطه خواه ، عارف و هنرمند محسوب می‌شده است. نقاشی آبرنگ ، فن پرداز ، شعر ، موسیقی و نوازندگی تار از جمله هنرهای این بانو است ، همچنین ایشان در سیر و سلوک عرفانی نیز مقام مرشدی داشتند.
ولیه صفا که به آزادگی و آزادی خواهی و طرفداری مشروطیت ، دارای شهرت است ، همراه پدر و مادرش در انجمن اخوت عضویت داشته و در انقلاب مشروطه نیز شرکت داشتند که این جریان باعث گشت تا هنگام به توپ بسته شدن مجلس ملی ، محمدعلی شاه ، دستور تخریب و غارت خانه آنها را نیز صادر کرد.
گذشته از این‌ها ، بنای فروغ الملک ، در سال 1381 مرمت و بازسازی گشت و در اختیار آقای حسن مشکین فام قرار داده شد و کاربری آن به " موزه هنر معاصر فارس " یا " موزه هنر مشکین فام " تغییر یافت.
هم اکنون اولین موزه خصوصی هنرهای تجسمی ایران توانسته است که صدها قطعه هنری طی سال‌ها ( بیش از نیم قرن ) گردآوری کند که به طور کلی در دو بخش عمده آثار هنری خانواده مشکین فام و آثار هنرمندان معاصر فارس تقسیم میشود.
این آثار برحسب نوع اثر ، تکنیک یا زمان خلق اثر در قالب بخش هاى مجزا تقسیم شده است. ناگفته نماند که از مجموعه حاضر ، به جهت تعدد و تنوع بخش هاى مربوط به یک دوره از تاریخ هنر معاصر ، به عنوان یک مجموعه کم نظیر یاد میشود.
بخش‌های موجود در خانه فروغ الملک یا موزه هنر مشکین فام :
بخش آثار حجارى و نقش برجسته :
بخشی که آثاری از استاد حاج حبیب مشکین فام (۱۳۸۰ _ ۱۲۹۴) را در خود جای داده است.
این آثار بر روى سنگ هاى مختلف از جمله مرمر ، با دو شیوه " گود " و " برجسته " طراحى ، خوشنویسى و کنده کارى شده است و شامل نقوش گل ، حیوان ، متون اسلامى ازجمله آیات قرآن می‌باشد.
بخش خوشنویسى :
این بخش شامل سه قسمت متفاوت اما به هم پیوسته است:
- آثار خوشنویسى استاد حبیب مشکین فام .
- آثار خوشنویسى محفل هنرى حاج حبیب مشکین فام .
- آثار اساتید بزرگ خوشنویسى فارس و ایران .
بخش نقاشى :
بخش نقاشی موزه ، آثار نفیس و متنوعی را از 30 هنرمند معاصر فارس در خود جای داده است. این هنرمندان معرف نسل سوم نقاشان معاصر به شمار می‌روند.
کتابخانه :
صدها جلد کتاب و مجله هاى تخصصى و همچنین بریده جراید در زمینه فعالیت هاى هنرى، صدها کارت، بروشور، پوستر و کاتالوگ مربوط به رویدادهاى هنرى، آرشیو نوار، فیلم و سىدى شامل مصاحبه هایى با هنرمندان برجسته ایران ، نشست‌ها و جلسات هنرى و ادبى، فیلم زندگى و آثار هنرمندان بزرگ جهان، موزه‌ها و مراکز مهم هنرى جهان و نیز فیلم گزارش نمایشگاه‌ها و رویدادهاى هنرى ، در کتابخانه موزه مشکین فام گردآوری شده است.
دفتر مطالعات هنرهاى تجسمى :
شناخت بیشتر هنرمندان و آثار هنرى گذشته و حال، تهیه گزارش، تهیه عکس، فیلم و نوار از هنرمندان و آثار آنها، تهیه جزوه و کاتالوگ براى استفاده علاقهمندان و هنرمندان، چاپ و انتشار آثار هنرمندان فارس به صورت کاتالوگ، کارت، بروشور، آلبوم و پوستر، ایجاد ارتباط با مراکز هنرى داخل و خارج از کشور ، همگی مجموعه‌های ارزشمند بخش مطالعات موزه را شکل می‌دهند.
اتاق قدیمى :
فضاى یک اتاق قدیمى همراه با مبل ها، میز، بخارى، صندوقچه، ویترین، بشقاب هاى چینى قدیمى، جعبه هاى منبتکارى شده گلدان‌ها و… که متعلق به خانواده مشکین فام می‌باشد ، در این بخش از موزه مشکین فام بازسازی شده است.
فروشگاه :
تولیدات هنرى موزه شامل آثار هنرمندان فارس، از جمله تابلو ، کتاب ، آلبوم ، کارت پستال ، پوستر ، آثار حجمى و سایر تألیفات ، برای به فروش رسیدن در این بخش قرار می‌گیرد.
گفتنی است خانه فروغ الملک ( موزه مشکین فام ) ، در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۴۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این موزه همه روزه به جز ایام سوگواری رسمی ، پذیرای علاقمندان می‌باشد و ناگفته نماند که ساعات بازدید ، صبح‌ها از ساعت 08:30 الی 12:30 و عصرها از ساعت 16:00 الی 18:30 می‌باشد.
منابع :
http://fa.wikipedia.org
http://www.eshiraz.ir
http://shiraz1400.ir
