حافظیه

آدرس : شیراز - چهارراه حافظیه - بلوار گلستان
حافظیه، آرامگاه شاعر بزرگی پارسی سخن، خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی، شاعر بزرگ سده هشتم ایران و یکی از سخنوران نامی جهان است.
وی متخلص به حافظ و ملقب به لسان الغیب و ترجمان الاسرار است که از مهمترین تاثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود.
آرامگاه حافظ در شمال شهر شیراز، پایین‌‌تر از دروازه قرآن، در یکی از قبرستان‌های معروف شیراز به نام خاک مصلی قرار دارد.
در واقع حافظیه، نام مجموعهٔ آرامگاهی موجود در شمال شهر شیراز و در جنوب دروازهٔ قرآن است.
مساحت آن 19116 متر مربع می‌باشد و به‌دلیل جای‌دادن آرامگاه حافظ شیرازی در خود به این نام مشهور شده‌است.
تالار حافظیه از آثار دورهٔ زندیان است، ۵۶ متر طول و ۸ متر عرض داشته و از ۲۰ ستون سنگی، هرکدام به ارتفاع ۵ متر تشکیل شده‌است. این تالار پیش‌تر شامل ۴ ستون و ۴ اتاق بوده که بعدها اتاق‌ها از محدودهٔ آن حذف گردیده‌است.
در سمت شرق و غرب تالار ۲ اتاق وجود دارد. ...مشاهده کامل متن شیوهٔ معماری این تالار مربوط به دوره‌های هخامنشیان و زندیان است.
65 سال پس از وفات حافظ، یعنی در سال 856 ه.ق. 1452 م. شمس الدین محمد یغمایی وزیر میرزا ابوالقاسم بابر گورکانی، حاکم فارس، برای اولین بار عمارتی گنبدی شکل را بر فراز مقبره حافظ بنا کرد و در جلو این عمارت، حوض بزرگی ساخت که از آب رکن آباد پر می‌شد.
این بنا در زمان حکومت شاه عباس صفوی (اوایل قرن یازدهم هجری قمری) مورد مرمت و باز سازی قرار گرفت و همچنین به دستور نادرشاه افشار آرامگاه باردیگر مرمت شد.
در دوره زندیه کریم‌خان زند (۱۱۸۷ ه. ق.) بر مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای خود ساخت و بر تربتش سنگی مرمرین نهاد که امروز نیز باقی است و دو غزل از حافظ به شیوه نستعلیق توسط حاجی آقاسی بیک افشار آذربایجانی نگاشته شده‌است.
هم چنین تالاری با چهار ستون سنگی یکپارچه بلند ساخت که از طرف شمال و جنوب گشاده بود و در دو سوی آن، دو اتاق بنا کرد به گونه‌ای که مقبره حافظ در پشت این بنا قرار می‌گرفت و در جلو آن باغ بزرگی را احداث نمود.
پس از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت در طول 160 سال، تعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیرخواه انجام گرفت تا آنکه در سال ۱۳۱۴ هـ. ش سرهنگ علی ریاضی (رئیس فرهنگ فارس) با همیاری علی اصغر حکمت و نظارت علی سامی، با طراحی آندره گدار فرانسوی و با الهام گیری از عناصر معماری عهد کریم خان زند، به بازسازی بنای حافظیه اقدام نمودند.
سنگ مزار حافظ به ارتفاع یک متر از سطح زمین قرار گرفته و به وسیله پنج ردیف پلکان مدور احاطه شده‌است. بر فراز بارگاهش گنبدی مسی به شکل کلاه دراویش (ترک ترک) بر روی هشت ستون به ارتفاع ده متر، بنا شده‌است و از درون با کاشی‌های هفت رنگ معرق کاشی کاری شده‌است.
همچنین در سقف آرامگاه هشت بیت از غزل حافظ بر روی سنگ‌های یکپارچه با خط ثلث نگاشته شده‌است. بر دیوارهای حیاط شمالی از حافظیه غزل‌هایی از دیوان حافظ بر روی کاشی و سنگ مرمر نوشته شده‌است که غزل‌هایی با خط امیرالکتاب حاج میرزا عبدالحمید ملک الکلامی کردستانی نگاشته شده‌است.
حافظیه شامل بخش‌های دیگری همچون کتابخانه حافظیه ،رواق چهار ستونه کریم خان زند (بیست ستون) که به صورت تالاری وسیع، دارای بیست ستون سنگی بلند، ۵۶ متر و طول و ۷ متر عرض در آمده‌است به گونه‌ای که چهار ستون عهد کریم خانی در وسط این بنا قرار گرفته‌است و ارامگاه قوام که در زیر رواق چهار ستون آب انبار حافظیه قرار گرفته‌است نیز می‌باشد.
هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود.در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.
منابع : wikimapia.org ، wikipedia.org ،eshiraz.ir