مسجد جامع تبریز یکی از بناهای تاریخی شهر
تبریز میباشد. این مسجد که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌عنوان "جامع کبیری" نیز نام برده شده، از ابتدای تأسیس مسجد جامع شهر
تبریز بوده و
بازار تبریز، دور تا دور آن شکل گرفته‌است.
قدمت
مسجد جامع تبریز به
دوره سلجوقیان تا
دوره قاجار بر می‌گردد و در
تبریز، خیابان شهید مطهری واقع شده است.
قدیمی‌ترین بخش آن شبستان وسیعی است از تاق و گنبدهایی برفراز ستون‌های هشت‌گوش آجری که زینت‌بخش آن گچ‌بری‌های ظریف و هنرمندانهٔ دورهٔ روادیان (مقارن سلجوقیان) است.
مسجد جامع در دورهٔ ایلخانان مغول موردتوجه و تعمیر بوده و قسمت هایی به آن اضافه شده‌است. محراب رفیع گچ‌بری شده، یادگار آن
دوره میباشد.
در دورهٔ حکومت آق‌قویونلویان در آذربایجان گنبدی رفیع مزین به انواع کاشیکاریهای معرق به وسیلهٔ "سلجوق‌شاه بیگم" همسر اوزون حسن در قسمت شمالی ای مسجد احداث شده که هنوز هم پایه‌ها و گوشه‌هایی از کاشیکاریهای آن به جا مانده است.
در زلزله سال
...مشاهده کامل متن هزار و صد و نود و سه هجری که بسیاری از بناهای تبریز آسیب دید، این مسجد نیز از خرابی در مصون نماند. مسجد فعلی با پایه‌های متین و پوشش تاق و چشمه بعد از زلزله در اوایل حکومت قاجار و توسط "حسینقلی‌خان دنبلی" حاکم وقت بنا شده‌است و از آثار مهم دورهٔ قاجاریه به شمار می‌آید.
مسجد جامع تبریز که به مسجد جمعه نیز شهرت دارد، در انتهای بازار تبریز و ضلع جنوبی صحن مدرسه طالبیّه و بین مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی قرار گرفته است و یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی این شهر محسوب میشود.
تاریخ بنا و نام بانی اوّلیّة آن مشخص نیست، عدّه‌ای آن را از مساجد صدر اسلام می‌دانند و برخی دیگر بنای قدیمی را به دورة سلجوقیان نسبت می‌دهند.
مسجد جمعة تبریز قبلاً یک ایوانه بود، ولی بعداً به دو ایوانه تبدیل شد و از جمله مساجدی است که روش ساخت کاخ اختصاصی فیروزآباد را اساس کار قرار داده و به مساجد ایرانی معروف‌اند.
کتیبه ای بر دیوار مسجد جامع تبریز به تاریخ نهصد و هفتاد و دو وجود دارد و بر فراز در ورودی شمالی این مسجد، تاریخ هزار و صد و شش دیده میشود.
ورودی شرقی صحن نیز کتیبه هایی مورخ به هزار و دویست و شانزده و هزار و دویست و نود و چهار دارد.
این مسجد در تاریخ پانزدهم دی ماه سال هزار و سیصد و ده با شمارهٔ ثبت صد و هفتاد و یک به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع :
http://fa.wikipedia.org/
http://www.tabriz.ir/
http://www.arthut.co/
http://www.memarnet.com/
http://www.yjc.ir/
